Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) 2002 yılından itibaren süregelen 22 yıllık iktidarı, Türkiye siyasetinde ve toplumsal yapısında çok derin izler bırakmıştır. AKP'nin yola çıkışı, muhafazakar-demokrat bir ideolojiyle özdeşleştirilmiş; ıslahatlar ve "değerlere dönüş" çağrısıyla geniş halk kitlelerinin desteğini kazanırken, ahlaki ve toplumsal yapıya vurgu yapılmıştır. Ancak bu dönem, aradan geçen yıllarla birlikte, söz konusu değerlerin hem korunması hem de geliştirilmesinden çok, dejenerasyona ve yozlaşma eleştirilerine konu olmaktadır.
AKP iktidarı döneminde inancın ve ahlaki değerlerin sosyolojik perspektifle nasıl değiştirildiğini ele almakta ve aile, eğitim, dayanışma, sevgi, saygı, paylaşım, kardeşlik ve merhamet gibi temel insanı kavramlardaki yozlaşmanın nedenlerini çarpıcı örneklerle irdelenecektir.
1. AKP'nin "Değerler" Retoriği ve Gerçeklik Arasındaki Çelişkiler
AKP'nin söylemi, geleneksel değerleri canlandırma, toplumu birleştirme ve ahlaki erozyonla mücadele üzerine yoğunlaşmıştır. Ancak, bu vaatlerin toplumsal gerçeklikle uyuşmadığı birçok çelişki çıkarmıştır:
Ahlaki Değerlerdeki Çift Standartlar: Kamusal hayatta ahlakın korunması vurgulanırken, iktidar temsilcilerinin adı karışan yolsuzluk skandalları ve özel hayata dair çelişkili tutumlar, özellikle gençler arasında "ahlakı" sorgulanır bir kavram haline getirmiştir.
Din Üzerine Araçsallaştırma: Toplumun maneviyatıyla özdeşleşen kavramların siyasi propaganda malzemesi haline getirilmesi, dini söylemlerin otantikliğini zedelemiştir. Caminin sosyolojik birleştirici özelliğindense siyasete alan açmak için kültürel bir göstermelik malzeme yapıldığı eleştirileri, bu tespitin önemli kanıtlarındandır.
Medyanın ve Dizilerin Etkisi: Toplumu yönlendiren popüler dizilerde aşırı bireysellik, entrika ve öz değerlerden uzak hikâyelerin "toplumun aynası" diye sunulması, temel değerlerin yozlaşmasında çift yönlü bir rol oynamıştır. AKP destekli medyanın dahi bu tarz yapımlara çanak tutması manidardır.
2. Aile Kurumu ve Dayanışmanın Dönüşümü
Aile, Türk toplumu için daima bir köşe taşı olmuştur. Ancak AKP döneminde ailenin korunması retoriğine rağmen gözle görülür bir zayıflama söz konusu olmuştur:
- Boşanma Oranlarındaki Artış:2002 ile 2024 yılları arasındaki boşanma oranları dramatik bir artış göstermiştir. İktidarın bu konuya olan ilgisizliği veya sadece "kadın ve aile” temsiliyetindeki sığ politikaları, daha derin bir toplumsal destek ihtiyacını gözler önüne sermektedir.
- Ekonomik Baskılar:Enflasyon, alım gücü kaybı ve işsizlik oranları, aile yapısında ciddi strese sebep olmuş; "birlikte yükü paylaşma" hissinden uzak, bireysel kaçış yolları arayan kitleler oluşmuştur.
3. Eğitim ve Toplumsal Bilincin Değişimi
Eğitim, bir toplumu geleceğe taşıyan en kritik dinamiklerden biridir. Ancak AKP dönemindeki eğitim politikaları, eleştirilerin merkezinde yer almıştır. Özellikle "değerler eğitimi" retoriğiyle yola çıkılırken, uzun vadede yozlaşma eleştirileri yoğunluk kazanmıştır:
Eğitim Sistemi ve Adalet: TEOG, LGS gibi sınav sistemlerindeki sık değişiklikler, hem öğrenciler hem de aileler için derin strese neden olmuş ve sistemin kaotik yapısı eğitim kalitesini olumsuz etkilemiştir.
Değerler Eğitiminin Anlam Kaybı: Ders kitapları ve mücerret eğitim politikalarında sevgi, saygı gibi değerlere vurgu yapılırken, söylemden öteye geçemeyen bu mesajlar uygulamada toplumda yankı bulmamıştır.
İmam Hatiplerin Artışı ve Nitelik Tartışması: AKP döneminde İmam Hatip liselerinin sayısındaki belirgin artışa rağmen, bu okullardaki mezunların akademik başarılarının düşüklüğü sık söz konusu edilmiştir. Bu durum, "maneviyata odaklanılırken liyakatin ve eğitim niteliğinin ihmal edilmesi” olarak eleştirilmiştir.
4. Sevgi, Merhamet ve Dayanışmanın Eriyen Etosu
Toplumu bir arada tutan öz, sevgi, merhamet ve dayanışma değerlerinde hissedilir bir çözülme yaşanmıştır. Bu erozyon, özellikle küreselleşme ve tüketim çağıyla da pekişmiştir:
Yardımlaşmanın Politize Edilmesi: Ramazan yardımları veya gösterişe dayalı kamu projeleri aracılığıyla "yardımlaşma" değerinin siyasallaştırılması, bu etkinliklerin halktan ve kalpten uzaklaşmasına neden olmuştur.
Komşular Arasındaki Kopuşlar: Geleneksel dayanışma hissi yerine, bireyci hayat tarzlarının yaygınlaşması, toplumsal bağları zayıflatmış ve insanlar arasında "yalnız adalar" örüntüsü ortaya çıkmıştır.
Gerçeklerle Yüzleşme Çağrısı
22 yıllık AKP iktidarı, ahlaki ve manevi değerlere dönüş sözüyle başlasa da, sosyolojik bir perspektiften bakıldığında bu değerlerin çoğunun yoğun bir dejenerasyona uğradığı görülmektedir. Aile kurumu zayıflamış, eğitim sistemindeki kaotik yapı geleceğe olan umutları ötelemiş, sevgi ve dayanışma gibi temel insani değerler erozyona uğramıştır. Toplumun kendi özüyle yüzleşmesi, bu sorunlara çözüm bulmasıyla ancak halledilebilir. Bu yolda gerçekçi ve kapsayıcı yaklaşımlar, değerlerin yeniden ihya edilmesine vesile olabilir.
Bahadır Hataylı/24.12.2024/Sancaktepe/İST
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder