Lazkiye Katliamı ve Mezhep Çatışmalarının Gölgesinde Suriye Gerçeği

Suriye, tarih boyunca etnik ve mezhepsel farklılıkların iç içe geçtiği, her dönemde dış güçlerin ve iç dinamiklerin etkisiyle farklı mücadelelerin sahne aldığı bir coğrafya oldu. Son yıllarda ise bu mücadele, sadece siyasi bir çekişme olmaktan çıkıp, mezhepsel ayrışmaların ve dış müdahalelerin beslediği acımasız bir katliama dönüştü. Özellikle son günlerde Lazkiye’de yaşananlar, bu çatışmaların ne denli derinleştiğini ve insanlık dramına dönüştüğünü gözler önüne seriyor.

Tarihsel Arka Plan

Suriye’nin bugünkü yapısını anlamak için geçmişe bakmak gerekiyor. Osmanlı’dan sonra bölgenin Fransız mandasına girmesiyle, mezhepsel ayrışmalar derinleşmeye başladı. Fransız yönetimi, Alevileri ve Dürzileri yönetime daha yakın tutarken, Sünni çoğunluğu daha fazla baskı altında tuttu. 1946’da bağımsızlığını kazanan Suriye, Soğuk Savaş yıllarında Baas Partisi’nin iktidara gelmesiyle sosyalist bir yönetime evrildi. Hafız Esad ile başlayan Alevi yönetimi, Sünni çoğunluğun içinde uzun yıllar süren huzursuzluğa yol açtı.

2011’de Arap Baharı’nın etkisiyle başlayan halk ayaklanması, kısa sürede büyük bir iç savaşa dönüştü. Rejim güçleri ve muhalifler arasındaki mücadele, sadece bir iktidar savaşı olmaktan çıkıp, Şii-Sünni ekseninde şekillenen mezhepsel bir çatışmaya dönüştü. İran’ın desteklediği Şii milisler, Suudi Arabistan ve Türkiye’nin desteklediği Sünni gruplarla çatışırken, ABD ve Rusya gibi küresel güçler de bu sahnede yerlerini aldılar.

Lazkiye’deki Son Katliam ve Mezhepsel Gerilim

Lazkiye, Suriye’deki Alevi nüfusun en yoğun yaşadığı bölgelerden biri olması nedeniyle, savaşın başından beri Esad yönetimi için stratejik bir konumdaydı. Ancak burada yaşayan Sünni Araplar ve Türkmenler de savaş boyunca baskı altına alındı. Son günlerde Lazkiye’de yaşanan katliamlar, sadece mezhepsel değil, aynı zamanda bölgesel bir hesaplaşmanın sonucu olarak da değerlendirilebilir.

İki gün önce Lazkiye’de başlayan şiddet olayları, Alevi mahallelerinde büyük bir korkuya neden oldu. Sünni isyancı gruplar tarafından yapılan saldırılar, sivilleri hedef aldı ve Esad yönetimine bağlı güçler karşı saldırıya geçti. Ancak bu durum, sadece Lazkiye özelinde değil, tüm Suriye’de yeni bir mezhep savaşının fitilini ateşleme riski taşıyor.

Bu olayları anlamak için şu sorulara yanıt aramak gerekiyor:

1. Neden şimdi? – 12 yıldır devam eden savaşta bu tür olaylar defalarca yaşandı, ancak Lazkiye gibi stratejik bir şehirde yeniden büyük bir katliam dalgası başlaması, yeni bir bölgesel çatışmanın habercisi olabilir mi?

2. Kimler faydalanıyor? – Mezhep savaşları genellikle dış güçlerin bölgeyi kontrol etmek için kullandığı bir araç haline geliyor. Lazkiye’deki olaylar, Suriye’deki mevcut dengeleri nasıl değiştirebilir?

3. Çatışmalar nereye evrilecek? – Eğer bu olaylar kontrol altına alınmazsa, sadece Suriye ile sınırlı kalmayıp Lübnan, Irak ve Türkiye gibi bölge ülkelerine sıçrayabilir mi?

Olası Senaryolar ve Çıkış Yolları

1. Çatışmanın Bölgeselleşmesi

Lazkiye’deki olaylar, Şii-Sünni eksenli bir çatışmayı tetikleyebilir ve İran, Suudi Arabistan, Türkiye gibi ülkelerin müdahalesine yol açabilir. Eğer mezhep savaşları daha da derinleşirse, Irak ve Lübnan da bu girdabın içine çekilebilir. Özellikle Lübnan’daki Hizbullah’ın Suriye’deki Alevilere destek vermesi, Sünni radikal grupları daha da kışkırtabilir.

2. İç Savaşın Yeni Bir Aşaması

Suriye’de rejim güçleri ile muhalifler arasındaki savaşın yeni bir boyuta evrilmesi mümkündür. Lazkiye’de başlayan şiddet, diğer şehirlerde de benzer mezhep temelli saldırıları tetikleyebilir. Bu durum, zaten yıllardır parçalanmış olan Suriye’yi daha da istikrarsızlaştırabilir.

3. Uluslararası Müdahale

Eğer çatışmalar hızla büyürse, Rusya ve ABD gibi küresel güçler yeniden sahaya inebilir. Bu durumda, Suriye bir vekalet savaşının merkezi olmaktan çıkıp doğrudan bir büyük güçler çatışmasına sahne olabilir. Özellikle Rusya’nın Lazkiye’de askeri üslerinin olması, bölgeyi kritik bir nokta haline getiriyor.

4. Barışın Tek Yolu-Mezhep Siyasetinden Uzaklaşmak

Suriye’deki bu çatışmalardan çıkış yolu, mezhep eksenli siyasetten uzaklaşmaktan geçiyor. Ancak bunu sağlamak, şu an için oldukça zor görünüyor. Çünkü mevcut liderler, iktidarlarını mezhep kimlikleri üzerinden güçlendirmek için bu ayrışmaları besliyorlar. Gerçek anlamda bir çözüm, tarafların ortak bir anayasal çerçevede buluşmasıyla sağlanabilir.

Lazkiye’de yaşananlar, Suriye’deki büyük mezhep savaşının sadece bir yansımasıdır. Ancak bu tür katliamların devam etmesi, bölgenin daha da kaosa sürüklenmesine neden olacaktır. Eğer uluslararası toplum bu çatışmaları durduramazsa, önümüzdeki yıllarda Suriye tamamen bölünmüş, mezhep çizgileriyle ayrılmış ve sürekli çatışma içinde bir ülke olmaya devam edecektir.

Bugün bize düşen en önemli görev, bu mezhep savaşlarının kimlere hizmet ettiğini sorgulamak ve savaşın gerçek nedenlerini anlamaktır. Çünkü tarih boyunca olduğu gibi, bu tür çatışmalar en çok mazlum halklara zarar vermiş, büyük güçlerin oyunlarına hizmet etmiştir.

Suriye’nin geleceği, mezhep eksenli bir savaşla değil, tüm tarafların ortak bir gelecek inşa etme iradesiyle kurtulabilir. Ancak bu irade, şu an için oldukça zayıf görünüyor.

Bahadır Hataylı/08.03.2025/Sancaktepe/İST