Adaletin Gölgesinde-Hukuk, Özgürlük ve Manipülasyon

Hukukun Bağımsızlığı ve Düşünce Özgürlüğü Üzerinden Türkiye’de Güncel Siyasi Gelişmelerin Değerlendirilmesi

Son dönemde Türkiye’de yaşanan gelişmeler, hukukun bağımsızlığı ve düşünce özgürlüğü açısından ciddi endişeleri beraberinde getirmiştir. Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması, birçok akademisyen ve gazetecinin ifadeye çağrılması veya tutuklanması, ülkede demokrasinin temel taşlarından biri olan ifade özgürlüğü ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin sorgulanmasına neden olmuştur. Bu yazıda, herhangi bir siyasi tarafı dikkate almadan, tamamen hukukun bağımsızlığı ve özgür düşünce ekseninde bu gelişmeleri ele alacağız.

Hukukun Üstünlüğü ve Bağımsızlığı Neden Önemlidir?

Hukuk devleti ilkesinin en temel yapı taşlarından biri, yargının bağımsız ve tarafsız olmasıdır. Yasaların, her birey için eşit ve adil şekilde uygulanması, demokratik bir toplumun sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşır. Hukukun bağımsız olması, yalnızca siyasetten değil, aynı zamanda ekonomik, ideolojik ve toplumsal baskılardan da arındırılmış olması gerektiği anlamına gelir. Bir ülkede hukuk, siyasi iradenin veya belirli çıkar gruplarının elinde bir araç haline geldiğinde, toplumsal güven sarsılır ve bireylerin hak ve özgürlükleri tehdit altına girer.

Türkiye’de yaşanan son gelişmeler, hukukun ne derece bağımsız olduğu konusunda ciddi tartışmalara yol açmıştır. Özellikle seçilmiş bir belediye başkanının görev süresi içinde siyasi gerekçelerle gözaltına alınması, bu durumun yalnızca hukuki bir süreç mi olduğu yoksa siyasi bir hamle mi olduğu sorusunu akıllara getirmektedir. Yargının bağımsızlığına dair oluşan şüpheler, kamuoyunda bir güven kaybına yol açarken, bu tür durumlar hukukun üstünlüğü ilkesine zarar vermektedir.

Düşünce Özgürlüğü ve Medyanın Baskı Altına Alınması

Demokrasinin en önemli unsurlarından biri, bireylerin düşüncelerini özgürce ifade edebilme hakkına sahip olmasıdır. Bu bağlamda, gazeteciler, akademisyenler ve sivil toplum temsilcileri, toplumun farklı kesimlerine ulaşan bilgi akışını sağlamak ve kamuoyunun doğru bilgilendirilmesine katkıda bulunmak açısından kritik bir role sahiptirler. Ancak son dönemde birçok gazeteci ve akademisyenin gözaltına alınması veya ifadeye çağrılması, Türkiye’de düşünce özgürlüğünün sınırlarının daraltıldığına dair ciddi endişelere sebep olmaktadır.

Basının bağımsız olması, halkın yöneticiler hakkında objektif bilgiye ulaşabilmesi açısından önemlidir. Eğer basın, yalnızca belirli bir ideolojinin veya siyasi yapının çıkarlarını gözeten bir araç haline gelirse, kamuoyunun bilgilendirilme hakkı ihlal edilir. Türkiye’de, özellikle eleştirel habercilik yapan medya kuruluşlarının baskı altına alınması, hükümete yakın medya organlarının ise daha fazla imtiyaz kazanması, basın özgürlüğünün ciddi şekilde zedelendiğini göstermektedir. Bu durum, yalnızca Türkiye’de değil, dünya genelinde de hukukun bağımsızlığı ve özgür basın konularında kaygı uyandırmaktadır.

Toplumsal Kutuplaşma ve Çatışma Ortamlarının Yaratılması

Son yıllarda Türkiye’de siyaset giderek daha fazla kutuplaşmaya sahne olmaktadır. Farklı siyasi görüşler arasında sağlıklı bir tartışma ortamının bulunmaması, toplumun bir bütün olarak ilerlemesini zorlaştırmaktadır. Bu tür gelişmeler, yalnızca bireysel özgürlükleri tehdit etmekle kalmaz, aynı zamanda toplumda güven bunalımına neden olarak sosyal dokuyu da zedeler. Seçilmiş yöneticilerin ve bağımsız düşünce üreten kişilerin çeşitli gerekçelerle baskı altına alınması, halkın demokratik süreçlere olan inancını da zayıflatmaktadır.

Türkiye’deki mevcut durum, toplumda korku ikliminin oluşturulmasına neden olabilir. Eğer insanlar, belirli bir düşünceyi ifade ettiklerinde cezalandırılacaklarına inanırlarsa, bu durum otosansürü teşvik eder. Korku ortamı, bireylerin sorgulayıcı düşünme yetisini baskılar ve toplumun daha az demokratik bir yapıya evrilmesine yol açar. Bu tür uygulamalar, genellikle istibdat yönetimlerinde görülür ve toplumun yönetime olan güvenini sarsar.

Halkın Dikkatini Dağıtma Stratejileri ve Gerçek Sorunların Üstünün Örtülmesi

Türkiye’de yaşanan bu gelişmelerin, ekonomik ve sosyal sorunlardan dikkatleri başka yönlere çekmek amacıyla kullanıldığı yönünde de çeşitli görüşler mevcuttur. Enflasyonun yüksek seviyelerde seyretmesi, işsizlik oranlarının artması, dış borçlanmanın büyümesi gibi temel ekonomik sorunlar gündemin en önemli maddeleri olması gerekirken, siyasi tartışmalar ve hukuki krizler çoğu zaman daha fazla ön plana çıkmaktadır. Bu durum, halkın gerçek gündeminden uzaklaştırılarak, daha fazla kutuplaştırılmasını amaçlayan bir stratejinin parçası olabilir mi? Bu soru, sorgulanması gereken önemli noktalardan biridir.

Bir ülkede hukukun siyasi bir araç olarak kullanılması, yalnızca muhalefeti değil, toplumun tamamını etkileyen bir problemdir. Hukukun üstünlüğüne dayalı bir sistemde, hiçbir siyasi figür veya grup, yargının bağımsız işleyişini kendi lehine yönlendiremez. Eğer böyle bir yönlendirme gerçekleşiyorsa, bu durum demokratik süreçlerin ihlali anlamına gelir.

Sonuç ve Öneriler

Türkiye’de hukukun bağımsızlığı ve düşünce özgürlüğü konusunda yaşanan son gelişmeler, hukukun siyasetle ne derece iç içe geçtiği konusunda ciddi sorular doğurmaktadır. Hukukun tarafsızlığını kaybetmesi, yalnızca belirli bir kesimi değil, tüm toplumu olumsuz etkileyecek sonuçlar doğurur. Bu bağlamda şu önerileri sıralayabiliriz:

1. Yargının Bağımsızlığı Sağlanmalı: Yargı mekanizmasının tamamen bağımsız çalışmasını teminat altına alacak yapısal reformlar gerçekleştirilmelidir.

2. Düşünce Özgürlüğü Güvence Altına Alınmalı: Gazetecilerin ve akademisyenlerin özgürce çalışmalarını sürdürebilmesi sağlanmalı, basın üzerindeki baskılar kaldırılmalıdır.

3. Toplumsal Kutuplaşma Azaltılmalı: Farklı görüşlerin bir arada yaşayabileceği demokratik bir ortam tesis edilmeli, kutuplaşma politikalarından kaçınılmalıdır.

4. Gerçek Sorunlar Üzerine Odaklanılmalı: Ekonomik kriz, işsizlik ve sosyal adalet gibi konuların çözümüne yönelik gerçekçi politikalar geliştirilmelidir.

Sonuç olarak, demokratik bir toplumun temel dayanağı, hukukun üstünlüğü ve ifade özgürlüğüdür. Bu değerler korunmadığında, toplumun tüm kesimleri zarar görür. Hukukun siyasetten bağımsız hale getirilmesi ve düşünce özgürlüğünün güvence altına alınması, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinin devamlılığı açısından büyük önem taşımaktadır.

Bahadır Hataylı/19.03.2025/Sancaktepe/İST

Adaletin Gölgesinde Güç Hukuk ve Toplumsal Uyanış

Karanlık Talih ve Adaletin Peşinde-Bir Toplumun Uyanışı

Tarih boyunca birçok millet, adaletin ne olduğunu sorgulamış, onu tesis etmeye çalışmış ancak her defasında gücü elinde bulunduranların tanımladığı bir hukuk anlayışıyla yüzleşmiştir. İnsanlığın temel meselelerinden biri olan adalet, güç sahiplerinin inisiyatifine bırakıldığında, gerçek adalet olmaktan çıkar ve bir tür baskı aracına dönüşür. Bugün yaşadığımız dünya da benzer bir trajedi sahnelemektedir. Devletlerin başına geçen yöneticiler, bulundukları makamı halkın emaneti olarak görmekten ziyade, şahsi mülkleri gibi algılamakta, hukuk mekanizmasını da kendilerini güvence altına alacak şekilde dizayn etmektedirler. Bu yazıda, toplumların adalet anlayışının nasıl evrilmesi gerektiğini, hukukun nasıl olması gerektiğini ve gücün nasıl kontrol altına alınabileceğini anlatmaktayım.

Hukukun Bağımsızlığı-Bir Efsane mi, Gerçek mi?

Hukuk, bir toplumun temel taşıdır. Ancak, bu taş yeterince sağlam değilse, üstüne inşa edilen bütün sistem çürük olacaktır. Bugün birçok ülkede hukuk, bağımsız bir mekanizma olmaktan çıkıp siyasi erklerin elinde bir silaha dönüşmüştür. Adalet dağıtmak yerine, belli bir zümrenin çıkarlarını koruyan bir yapıya bürünen hukuk sistemi, halkın güvenini kaybetmekte ve adalet arayışını kişisel hesaplaşmalara yönlendirmektedir.

Eğer hukuk gerçekten bağımsız olsaydı, herhangi bir yönetimin değişmesiyle birlikte kanunların işleyişi değişmezdi. Ancak pratikte, her yeni iktidar döneminde hukuk sisteminin nasıl şekillendiğine bakarak, hukukun gerçekten bağımsız olup olmadığını rahatlıkla anlayabiliriz. Oysaki hukuk, herhangi bir siyasi otoritenin değil, toplumun vicdanının temsilcisi olmalıdır. Ancak, gücü elinde tutanlar tarafından sürekli değiştirilen yasalar ve taraflı uygulamalar, toplumun hukuka olan inancını zedelemektedir.

Hukukun Güç Karşısındaki Acziyeti

Gücü elinde bulunduranlar, hukuku kendi lehlerine şekillendirme eğilimindedir. Hukukun üstünlüğü yerine, üstünlerin hukuku dediğimiz bir olgu karşımıza çıkmaktadır. Böyle bir ortamda bireyin haklarını koruyacak bir mekanizma kalmaz. Gücü elinde bulunduranlar için hukuk, kendilerini güvence altına alan bir kalkan, muhaliflerini bertaraf etmek için kullanılan bir sopa haline gelir. Bu, toplumsal adaletin ölümüdür.

Peki, bu nasıl değiştirilebilir? Toplumların adaleti sağlaması için hukuk mekanizmasının denetlenebilir ve gerçekten bağımsız olması gerekmektedir. Bunu sağlayacak olan ise bilinçli, sorgulayan ve pasif bir seyirci olmak yerine aktif bir yurttaşlık bilinciyle hareket eden bireylerden oluşan bir toplumdur.

Güç ve Hukukun Diyalektiği

Tarih boyunca güç sahipleri, hukuku kendi çıkarlarına uygun biçimde manipüle etmiştir. Ancak unuttukları bir şey vardır: Güç sonsuz değildir. Zamanın akışı içinde her güçlü, bir gün güçsüz duruma düşebilir. Bugün hukuku kendi çıkarlarına göre dizayn edenler, yarın o hukukun gerçek işleyişine muhtaç hale gelebilirler. İşte tam da bu yüzden, adaletin gerçekten bağımsız bir mekanizma olması herkesin yararınadır.

Toplumlar, güç ve hukuk arasındaki bu diyalektiği iyi anlamalıdır. Güç, kontrol edilmezse yozlaşır. Yozlaşmış bir güç ise eninde sonunda kendini tüketir. Bu nedenle, hukuk sisteminin her türlü iktidarın ve güç odağının üstünde olması şarttır.

Birlikte Yaşamanın Anahtarı-Tarafsız ve Bağımsız Hukuk

Toplumların barış içinde yaşayabilmesi için hukuk sisteminin objektif ve bağımsız olması gerekir. Farklı görüş ve inançların birlikte yaşayabilmesi ancak tarafsız bir hukuk mekanizmasıyla mümkündür. Eğer bir hukuk sistemi, bir kesimin diğer kesimler üzerinde tahakküm kurmasını sağlıyorsa, orada adaletten söz edilemez. Bir ülkenin adalet mekanizması, yalnızca mevcut yönetimin değil, herkesin güvencesi olmalıdır.

Gücü elinde bulunduranların hukuku kendi lehlerine çevirdiği bir ülkede, halkın hukuka olan güveni zamanla yok olur. Ve bu noktada, insanlar adaleti kendi yöntemleriyle aramaya başlar. Tarih boyunca yaşanan iç savaşlar, devrimler ve kaos ortamlarının temelinde bu adaletsizlik yatmaktadır.

Uyanış Zamanı

Tarih, sürekli tekrar eden bir döngü içindedir. Güç sahibi olanlar, adaleti kendi çıkarlarına uygun şekilde dizayn eder, sonra gücü kaybettiklerinde aynı hukuk sistemine muhtaç hale gelirler. Bu kısır döngüyü kırmak için, hukukun üstünlüğünü sağlayacak gerçek bir sistem inşa edilmelidir. Bunun için:

1. Hukukun bağımsız olması sağlanmalı: Hukuk, siyasi otoritelerden tamamen bağımsız olmalıdır. Yargıçların atanması ve görevden alınması gibi süreçler, siyasetten arındırılmalıdır.

2. Toplumsal bilinç artırılmalı: Halk, hukukun nasıl işlediğini bilmeli ve ona sahip çıkmalıdır. Hukuk, sadece avukatların ya da yargıçların meselesi değil, toplumun temel taşıdır.

3. Güçlü bir sivil toplum oluşturulmalı: Sivil toplum kuruluşları, hukukun bağımsız işleyişini takip etmeli ve adaletsizliklere karşı ses yükseltmelidir.

4. Özgür basın desteklenmeli: Bağımsız medya organları, hukukun tarafsız işleyip işlemediğini gözlemlemeli ve topluma doğru bilgi aktarmalıdır.

Adalet, toplumların en büyük güvencesidir. Eğer bir ülkede adalet yoksa, hiçbir şey garanti değildir. Mazlumun hakkını koruyamayan bir hukuk düzeni, eninde sonunda herkesi mağdur eder. Bugün susanlar, yarın hukukun eksikliğini en ağır şekilde hissedecektir. Bu nedenle, hukuk herkes için eşit olmalı, adalet gerçekten bağımsız kılınmalıdır.

Unutmayalım, adaletin olmadığı bir toplum, bir gün mutlaka kendi içinde çürür ve yok olur. Bugün, hukukun üstünlüğü için mücadele edenler, geleceğin adil toplumunu inşa edecek olanlardır. Şimdi uyanış zamanı!

Bahadır Hataylı/19.03.2025/Namazgah/İST