Ferman gibi bir hayat Adam gibi bir Babanın ardından

1994’ün Temmuz ayıydı. Havanın içi bile yanıyordu. Dünya kendine göre dönüyor ama benim dünyam durmuştu. Saat 18.05’i gösterdiğinde, bir kapı daha kapandı, bir hayat daha toprağa girdi ama bir ferman da o anda mühürlenmişti: Adamlığın fermanı...

Ben babamın oğluyum. Bu öylesine söylenmiş bir cümle değildir. Bu bir soy bağını değil, bir ruh bağını, bir ilke zincirini, bir omurga mirasını anlatır. Çünkü benim babam, adamların tükendiği bir çağda “adam olmak” ne demektir diye yazdı yüreğime; bir alfabe gibi, harf harf, iz iz, can can…

O adam ki, adaletin olmadığı yerde din de olmaz derdi. “Cami doluysa, mahkemeler niye dolu evladım?” diye sorduğunda on üç yaşındaydım. Bir anda içimde bir şeyin yıkıldığını hissettim; dışarıdan değil, içeriden... O yaşta anlamıştım ki, adalet bir tabela değilmiş, bir mimari değil, bir sistem değil... bir duruşmuş. Ve işte o duruşu bana veren, ne bir okul oldu, ne bir üniversite, ne bir kitap. Bana babam verdi.

Onun ölümü, bir adamın ölümü değil; bir çağın kapanışıydı benim için. Çünkü o, gece yarısı bir komşunun kapısını çalıp, “Çocuğun hastaymış, gel seni hastaneye götüreyim,” diyebilecek kadar vefalıydı. Kimseye “Ben sana iyilik yaptım” demedi. Çünkü yaptığı iyiliği, bir lütuf değil, bir görev bilirdi.

Düşünüyorum da, babamın bana verdiği eğitimi, dünyadaki hiçbir müfredat karşılayamazdı. O, yaşadığı gibi öğretti. Ve öyle bir adamdı ki, onunla yaşadığım her gün bir ders, her anı bir nasihat, her hatırası bir ferman gibiydi.

Şimdi, onun ardından bu öyküyü kaleme alırken, kalbimden damlayan her kelime, onun gölgesidir. Bir babanın gölgesi, güneşin gölgesinden serindir. Çünkü içinde vakar, şefkat ve iz bırakır. Ben o gölgenin çocuğuyum.

Adamlık Alfabesi 

Babamın ilk harfi “A”ydı. Ama bu A harfi, “adamlık” demekti. Adamlık onun için sadece erkek olmak değildi. Sözünün eri olmak, elinle değil yüreğinle yaşamak, zayıfı ezmemek, haksızlığa el uzatmamak demekti.

Bir gün pazarda yaşlı bir amcayla pazarcı tartıştı. Herkes izliyordu. Babam araya girdi, tartışmayı ayırdı. Yaşlı adamın filesini taşıyıp evine kadar götürdü. Döndüğümüzde, “Baba neden yaptın bunu?” dedim. “Çünkü adam olmak, haksızlığı değil, hakkı taşımaktır evladım,” dedi.

İşte bu benim ‘adamlık alfabemde’ ilk harfti. Ardından ‘D’ geldi. Dürüstlük... Babamın ağzından yalan çıktığını görmedim. Ne çıkarı için, ne korkusundan... Ne makam, ne para, ne koltuk... Hiçbiri onun doğruluğunu eğip bükemedi.

Sonra ‘A’ yeniden geldi: Adalet. O, sadece adalet derdi. Din, namaz, oruç, hepsi onundu ama “Adaletsiz bir inanç, putperestlikten beterdir,” derdi. “Allah kul hakkıyla karşıma çıkarmasın beni,” diye dua ederdi.

Ve ‘M’ harfiyle tamamlandı adamlık alfabesi: Merhamet. Bir sokak köpeğine ekmek verdiğinde, “Allah onun üzerinden bize acıyı öğretiyor,” derdi. Evimizin arka bahçesindeki kiraz ağacının ilk meyvesini komşuya gönderirdi. Çünkü merhamet, onun için sadece acımak değil, paylaşmaktı.

Zamanın tahribatına direnen inşaat 

Zaman, adamları yavaş yavaş aşındırdı. Televizyonlar, cep telefonları, şatafatlı hayatlar, sözünü tutmayan büyükler, gözünü kaçıran küçükler derken, gerçek adamlar azaldı. Ama babam, o yıkıma direnen bir taş ustası gibiydi. Her sabah abdestle başlar, her akşam “Bugün kimseye eziyet ettim mi?” diye kendini yoklardı.

Hayatını bir yapı gibi ördü. Temeline dürüstlük koydu, kolonlarını sabırla dikti, çatısını dua ile örttü. Ve bu yapının anahtarı bana düştü. O yüzden onun ardından düşen sadece bir cenaze değildi; düşen, benim sorumluluğumdu.

Yaşamanın manasına Dair bir ferman 

Bugün, onun ölümünün yıl dönümünde, ben artık onun yaşı kadar değilim ama onun yürüdüğü yolda ayaktayım. Bu hikâye, sadece bir baba-oğul hikâyesi değil. Bu bir çağrı, bir ferman, bir uyarıdır:

Ey insanlar! Adamlık cinsiyette değil, kişilikte aranır. Adalet, konuşmalarda değil, tutumlarda yaşar. Merhamet, afişte değil, sofrada paylaşılır. Ve din; ritüel değil, karakterdir.

Babam öldü ama bana bir yol bıraktı. Bana bir ferman yazdı, yüreğime mühürledi: “İnsan gibi yaşa ki, bir gün insan gibi hatırlanasın!”

Bu öykü burada bitmez. Çünkü bir adamın mirası, mallarla değil, izlerle ölçülür. Babamın bıraktığı izler, gölgelerden değil, güneşten daha belirgin.

O yüzden bu öykü, bir babanın ardından yazılmış bir ağıt değil; bir çağrı, bir ferman, bir diriliştir. Ve bu satırları okuyan herkes, kendi adamlık sınavını yeniden düşünsün:

• Bugün birine haksızlık ettin mi?

• Mazluma arka çıktın mı?

• Eline, beline, diline sahip oldun mu?

• Çocuğunun gözünün içine bakınca utanıyor musun?

• Allah’ın huzurunda kendini savunabilir misin?

İşte babamın her gün sorduğu sorular... Ve benim her gün cevap aradığım aynalar...

Rabbim, o güzel adamı rahmetinle kuşat. Onun yüreğine yazdığın o fermanı, bizim ellerimize de ver. Onun gibi yaşayanlara, onun gibi ölenlere, onun gibi dirilenlere nasip eyle...

Ben babamın oğluyum. Ve onun adını yaşatmak için, adam gibi yaşamak zorundayım.

Bu öykü onun için. Ama aslında hepimiz için...

Erol Kekeç/20.07.2025/Sancaktepe/İST

Prangaların Rengi Yeşil Oldu Artık

Bugünün dünyasında insanlık büyük bir yol ayrımında. Bir yanda iklim krizi, çevresel çöküş ve doğal kaynakların tükenişi gibi gerçek ve yakıcı tehditler; diğer yanda bu tehditleri bahane ederek toplumları kontrol altına almaya çalışan küresel güçlerin projeleri. Bu iki uç arasında, halkı koruma iddiasıyla görev yapan ama aslında bu küresel planların taşeronluğunu üstlenen yöneticiler yer almakta. Ve ne yazık ki bu yöneticiler, "müjde" adı altında sundukları her düzenlemeyle halkı biraz daha prangalara vurmakta, onları yoksulluğa, bağımlılığa ve en önemlisi ruhsuzluğa sürüklemektedir.

Sözde "İklim Kanunu" ile birlikte ortaya konan sistemin, nasıl bir toplumsal kölelik düzeni inşa ettiğini, halkı kandıran yöneticilerin bu düzende nasıl bir ihanetin aktörü olduklarını ve bu ihanetin toplumsal dokuda nasıl büyük yaralar açtığını bu yazıda ele alacağız... 

İklim Kanunu’nun Arkasındaki Gerçek Amaç

İklim Kanunu, ilk bakışta çevreyi korumaya yönelik bir düzenleme olarak sunulsa da, aslında bireyin yaşam hakkına, özgürlüğüne ve temel ihtiyaçlarına doğrudan müdahale eden, küresel kartellerin ve teknolojik oligarkların güdümünde şekillenen bir tahakküm aracıdır.

Bu düzenlemenin vaat ettiği şeyler, doğayı korumak gibi saf ve temiz bir hedef değil; aksine, insanların yaşam tarzını dönüştürerek onları sistemin köleleri haline getirmektir. Artık doğa adına bireyin ne yiyeceğine, ne giyeceğine, nasıl seyahat edeceğine, hangi teknolojiyi kullanabileceğine başkaları karar verecek. Ve bu kararlar, ulusal egemenlik değil, küresel çıkarlar tarafından belirlenecek.

İhanetin Maskesi Müjdeler

Yöneticiler, bu düzenlemeleri halka sunarken hep aynı dili kullanıyor: "müjde". Her müjde bir zincir, her düzenleme bir kelepçedir. Doğal et pahalı hale getirilecek, çünkü küresel şirketlerin üretim modeline uygun değil. Tarım, hayvancılık köylünün elinden alınacak çünkü yerli üretim sistemin kâr düzenini bozuyor. Yapay et, böcek proteinleri yasallaşacak çünkü gıda sektörü artık insan sağlığını değil, şirketlerin büyümesini önceliyor.

Ve bütün bunlar yapılırken, halkın gözünün içine baka baka "yerli ve milli" denilecek. Oysa hiçbir şey yerli değil; sadece halkın kandırılma yöntemi millileştirilmiş durumda. Sahte bir aidiyet duygusu yaratılarak yapılan her baskı, sanki halkın yararına bir uygulamaymış gibi sunulacak. İşte ihaneti bu kadar tehlikeli ve sinsi yapan da budur.

Halkın Doğal Haklarına Müdahale

İklim Kanunu ile birlikte;

Kendi bahçende izinsiz domates bile yetiştirmen suç olabilir.

Giyeceğin kıyafet için kota konulabilir.

Benzinli araç kullanman zamanla suç haline gelebilir.

Seyahat hakkın "karbon ayak izin" nedeniyle sınırlandırılabilir.

Nakit para kullanımın engellenerek tüm ekonomik faaliyetlerin takip edilebilir hale getirilebilir.

Bunların her biri insan onuruna ve özgürlüğüne doğrudan saldırıdır. Bir insanın ne kadar kıyafet alacağına, hangi yemekleri tüketebileceğine ya da hangi şehirde kaç gün kalabileceğine başkalarının karar verdiği bir düzen özgürlük değil, dijital feodalizmdir.

Toplumu Puanlama Sistemi ve Dijital Kölelik

Sistemin en tehlikeli boyutu ise puanlama sistemidir. UTTS gibi sistemlerle vatandaşlar puanlanacak, karbon emisyonu bahanesiyle hayatlarının her alanı izlenecek, bu puanlar doğrultusunda ödüller veya cezalar verilecek. Tıpkı Çin’deki sosyal kredi sistemi gibi.

Bu düzenleme, toplumu ikiye bölecek: Sisteme tam boyun eğenler ve itiraz edenler. İtaat edenler belki geçici olarak ödüllendirilecek; ama özgürlüklerini kaybedecekler. İtiraz edenler ise sistem dışına itilecek, cezalandırılacak ve "uyumsuz bireyler" olarak toplumdan soyutlanacak.

Çiftçiye, Esnafa, Fakire Tuzak

Köylü tarlasını süremeyecek, hayvanını besleyemeyecek. Esnaf dükkânında nakit para kabul edemeyecek. Fakir pazardan doğal ürün bulamayacak. Zenginler ise bu sınırlamaların dışında tutulacak; özel jetleriyle seyahat edecek, özel çiftliklerinde organik ürün tüketecek. Tıpkı pandemi sürecinde olduğu gibi, kurallar sadece halka uygulanacak, elitler dokunulmaz olacak.

Yöneticilerin Halkı Aldatma Mekanizması

Bu noktada en büyük sorumluluk halkı temsil ettiğini iddia eden yöneticilerde. Çünkü bu düzenlemeleri doğrudan küresel sistemin dayatmaları doğrultusunda uygulamakta, halkı yanıltıcı dil, reklam ve medya yoluyla kandırmakta ve buna da "reform" ya da "geleceğe hazırlık" demektedirler. Oysa bu bir reform değil; halkı zincire vuran bir dönüşümdür.

İçinde bulunduğumuz çağ, yöneticilerin halka hizmet değil, efendilerine sadakat gösterdiği, müjde vaatleriyle halkı avutma dönemidir. Bu çağ ileride "ihanet çağı" olarak anılacaktır. Çünkü yöneticiler, halkın yaşam alanlarını savunacağına, onları küresel çıkarların hizmetkârı haline getirmiştir.

Çıkış Var mı? Evet, Ama...

Toplum olarak farkındalığımızı artırmak, her gelen yeni düzenlemeyi eleştirel bir akılla incelemek, yöneticilerden hesap sormak ve yerel üretim, dayanışma, doğayla uyumlu yaşam gibi alternatifleri yeniden inşa etmek zorundayız. Bu dönüşüm, sadece politik değil, kültürel ve ahlaki bir dirilişle mümkündür.

Bizler, özgürlüğün sadece slogan değil, yaşam tarzı olduğunu yeniden hatırlamalı; modern kölelik tuzaklarına karşı dik durmalıyız. Ancak o zaman gerçek anlamda yerli ve milli olabilir, küresel efendilerin kölesi olmaktan kurtulabiliriz.

İklim Kanunu gibi yasalar, niyetleri ne olursa olsun, içeriği itibariyle bireyi değil sistemi koruyan, insanı değil şirketleri yaşatan düzenlemelerdir. Ve bu düzenlemeleri halka "müjde" diye sunan yöneticiler, sadece görevlerini kötüye kullanmakla kalmamakta; aynı zamanda milletin geleceğine ihanet etmektedir.

Unutulmamalı ki;

Bizi cehenneme sürükleyenler, ellerinde müjde pankartları taşıyanlar olabilir.

Ama biz o cehenneme gönüllü yürümek zorunda değiliz.

Çünkü hakikat susmaz, halk uyanırsa zincir kırılır.

Ve her karanlık, bir sabaha gebedir.

Bahadır Hataylı/20.07.2025/Sancaktepe/İST

Vergi Adaleti ve Toplumsal uçurum (Azdan çok Çoktan az almanın zulmü)

Toplumların ayakta kalması, bireylerin adalet duygusuyla bağlantı kurmasına bağlıdır. Adaletin en can alıcı noktalarından biri ise vergi sistemidir. Vergi, halktan toplandığında ya adaletin terazisi olur ya da zulmün kılıcına dönüşür. Bu durum,  yalnızca ekonomik bir gerçeği değil, aynı zamanda  toplumsal vicdanın  sesi de olur:

"Vergi servetten alınır. Fakir fukaranın ekmeğinden değil. Azdan az, çoktan çok alınır. Çoktan az, azdan çok almak zulümdür."

Vergi Sistemi Kimden, Ne Kadar?

Vergi, sosyal devletin temel direğidir. Yol, hastane, eğitim gibi kamu hizmetlerinin finansmanı için kullanılması gereken bu kaynak, kimden alındığı ve ne şekilde alındığına bağlı olarak ya toplumun refahına hizmet eder ya da yoksulluğu derinleştirir.

Gelişmiş ülkelerde vergi, gelir düzeyine göre kademelendirilmiştir: Zengin daha çok, fakir daha az öder. Oysa geri kalmış ya da kötü yönetilen toplumlarda bu sistem tersine işler. Fakir, tükettiği her şeyde orantısız vergi öderken, zengin servetinden çok az şey kaybeder. Bu da derin bir toplumsal adaletsizliğe yol açar.

Yaşama Tutunmaya Çalışanlar Sessiz Mağdurlar

Garibanlar, asgari ücretle çalışan, emekli maaşıyla ay sonunu getirmeye çalışan, pazarda limon satarak hayatını döndürmeye uğraşan insanların hikâyesiyle doludur bu memleket. Bu insanlar sabahın köründe işe gider, gece yorgun döner; çoğu zaman vergi kaçıramaz, çünkü maaşından otomatik kesilir. Markete gittiğinde aldığı ekmekten, deterjandan, elektrikten, su faturasından KDV öder. Geliri düşüktür ama harcadığı her kuruşta vergi vardır.

Mesela bir kasiyer düşünelim. Asgari ücretle çalışıyor. Aldığı maaşın içinde gelir vergisi zaten otomatik kesilmiş. Kirada oturuyor, pazardan domates alıyor, çocuğuna bir ayakkabı almak istiyor. Bütün bunlarda dolaylı vergiler gizli gizli cebinden alınıyor. Şu soruyu kendimize sormalıyız: Fakirin bu ülkede yaşama hakkı sadece tüketici olarak mı var?

Mütref Sınıf Servetinden Servet Kazananlar

Bir de öbür uç var: Lüks yatlarda yaz tatili yapanlar, vergi cennetlerinde hesapları olanlar, şatafatlı rezidanslarda yaşayanlar... Bu insanlar gelirlerini ya gayrimenkulden ya borsadan ya da banka faiziyle kazanırlar. Çoğu zaman bu kazancın vergisi ya yoktur ya da semboliktir. En büyük servetlerin en düşük vergiyle korunduğu bu sistem, halkın vicdanında derin bir yara açar.

Örnek olarak büyük bir holding sahibini düşünelim. Yılda milyonlarca lira kâr ediyor, vergisini "istismar edilen yasal açıklardan" faydalanarak minimuma indiriyor. Öte yandan, fabrikasında çalışan işçiler maaşlarından gelir vergisini eksiksiz ödüyor. Çünkü onlar sistemin "yük" tarafında, patron ise sistemin "korunan" tarafında yer alıyor.

Fakirin Vergisi Yaşamın Her Alanında

Vergi sadece maaştan kesilmez. Elektrik faturandaki enerji fonu, özel iletişim vergisi, akaryakıttaki ötv, marketteki kdv... Bunların tamamı fakirin günlük yaşamında karşısına çıkan dolaylı vergilerdir. Fakir, nefes aldığı her an devlete vergi öder; zengin ise hukuk düzeninin arka kapılarından sessizce sıvışır.

Bu sistem, "azdan az, çoktan çok" ilkesine terstir. Adil olmayan bu düzen, toplumsal huzursuzluğun kaynağıdır.

Sosyal Devlet Olmak Sadece Anayasal Tanım Mı?

Anayasada yazar: "Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir." Ama bu sadece bir söylem olduğunda, halk bunu yaşamında hissedemez. Sosyal devlet, zengine vergi cennetleri sunan, fakiri dolaylı vergilerle ezen değil; tam tersine zenginden alıp fakirin hayatını kolaylaştıran devlettir.

Yani bir çocuğun okulda aç kalması, bir annenin evladına mont alamaması, bir babanın elektrik faturasını yatıramaması, sistemsel bir sorundur. Bu sadece bireysel bir yoksulluk değil, toplumsal adaletin eksikliğidir.

Zulme Sessiz Kalma

Çoktan az, azdan çok almak zulümdür. Ve bu zulüm, sadece ekonomiyle ilgili değil; vicdanla, adaletle, insanlıkla ilgilidir. Bir toplum, en çaresizini gözetemiyorsa; en güçlüsünü denetleyemiyorsa; o toplumun geleceği sönmeye mahkûmdur.

Bu yüzden, vergi adaleti sadece ekonomi politikalarının değil, vicdan politikalarının da konusu olmalıdır. Fakirin ekmeğinden kesmek kolaycılıktır; zor olan, güçlün karşısına dikilmek ve adaleti gözetmektir. Ve biz, adaleti gözetmediğimiz her an, yarınımızı bir parça daha kaybediyoruz.

Erol Kekeç/14.07.2025/Sancaktepe/İST