BU SEVDA BİZİM

 Onuru kirlenmiş olanlarla, onurlu bir yolculuk yapmak nasıl ki mümkün değilse, aklını kullanmayanlarla da akılcı bir süreci devam ettirmek mümkün değildir.

İnsanlık onurunu üç kuruş menfaatlerine peşin satanlar, insanlık onurunu kurtarmaya çalışıyorlarsa,

Hırsızlıkta level atlamış olanlar, hırsızlarla mücadele düdüğü çalıyorlarsa,

Düşünmeye tahammülü olmayanlar, düşünce özgürlüğünün mimarı olduğunu anlatıyorsa,

Geçmişi karanlık dehlizlerden gelenler kendileri aydınlanmamışken, güneşin kendileriyle doğacağını ısrarla vurguluyorsa,

İnsana tahammülü olmayanlar, insanlık için çalıştığına yemin ediyorsa,

Sömürünün kaynağı olanlar, adalet eşitlik ve insan hakkını konuşuyorsa,

Kâinatın dengesini bozanlar, doğal dengenin korunması için nelerin yapılamasının gerekliliğini anlatıyorsa,

Halkını perişan eden yönetimler, huzur ve mutluluk için çalıştıklarını söylüyorsa,

Değişim olması kaçınılmaz değil mi sizce dünyanın göbeğinde… Dünyanın tam ortasından ikiye değil, her yerinden delik deşik edildiğini görmemize rağmen, hala bunda bir hayır ve hikmet aramak insanın kendi varlığının hikmetini kavramamak değil mi yoksa?

İnsan kendisindeki hikmeti ve gizemi çözemediği zaman, gizemli düdüklerin emriyle yerde sürünen bir leşe dönmeye mahkûmdur. Bu mahkûmiyet, kendi yaşamının son bulmasıyla bitecek bir mahkûmiyet değil, insanın var olduğu ortamlarda gelenek olarak devam etmesi için gidenlere tescilini yaptırmış ve onay alınmış bir mahkûmiyet olacaktır.

Bu mahkûmiyet zincirlerini kırmak isteyenler, öncelikle beyinlerinde kurulan karakolların duvarlarını akıl bombasıyla havaya uçuracaklar, merhamet kanatlarıyla dünyanın dört bir yanına sevgi, barış, kardeşlik gibi tohumları taşıyacaklar;

Çorak bırakılmış topraklarda, sabır ve emekle bunların çimlenmesini bekleyecekler,

Duygular denizinden alınan su bile olsa uyanış kitabının mürekkebine bir damla katmayacaklar,

Akıl pınarından gelen sularla yürek değirmenini çevirerek ince hisler ve sıcak iklimde öğütülen undan ekmek yapacaklar,

O ekmeğin yumuşaklığından doğan duyguları onurlu yaşam gemisine alacaklar ki, ancak bu yola çıksınlar…

Bu yolda her can bir candır, bir can tüm candır…

Bir can acı duyduğunda tüm can acı çekiyorsa bu yolda bir hayır vardır, o zaman hikmeti aramak insan onurunun şiarıdır.

Yorulmadan devam eden bir yolculuk bizimkisi, yürekten akarız akıl otağında konaklarız, duygu bahçesinde dinlenir, muhabbet konağında demlenir, kimsesiz gecelerde karanlıklara sırdaşız…

Kimi olanları, kimsesizleri gönül pınarında bir damla su içmeye çağırmaktır davetimiz…

Farklı düşünce ve inançları, toplar, çarpar, böler ve insan ortak paydasında kol kola sarılmaktır bakışımız… Söz olsun bizden sadır olsun derdinde değiliz,

Onurlu bir kervanın duraksız yolculuğunda doğumdan ölüme bu yolda olmaktır muradımız…

Dostumuzun kim olduğunu ve kiminle muhabbet kurduğumuzu bilerek yaparız, her insana hoşgörüyle yaklaşırız,

Yaradanın ruhundan üflenen varlığa kem gözle bakmak ne haddimiz;

Eylemleri ve düşünceleri sorgulamak değilse kastımız, Yaradan alır bizi bizden, viran olur bahtımız;

Çıkmadan bu dünya mezbelesinin dışına, sözlerimiz tesir etmez mezbelenin içinde yemlenenlere;

Yapmadıklarımız anlatılmaz bu yolda, yapamayacaklarımız vaat edilmez, yaptıklarımızla da övünmeyiz, bizi bu yola koyan, yaşatan ve öldürene ancak şükrümüzü eda ederiz…

Her gelen giderken, acaba yolun neresinde, durdurun dünyayı inecek var denilen noktayı bilmeyiz, onun için her an tetikte dolaşırız nişan alacak nişancı bizi hedef alacak endişesiyle tedirgin, bilerek gittiğimiz için derin bir sükûnet ve dinginlik içinde kendimizden geçeriz… “Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker, Gökten ecdat inerek o pak alından öpse değer…”diyen Merhum yiğit şairimizin dediği erlerden olmak için çıktığımız bu yolda, ayrım nedir bilmeden yürümekti hep hedefimiz ve öylede kalması tek dileğimiz…

Eylemlerin olumsuzluğunu ve yansımalarını ortadan kaldırmaktır derdimiz, ne düşüneni, ne de düşündüğünü imha etmek değil bizim asaletimiz…

Yaşama imkânı veren ve ona düşünme melekeleri bağışlayan Rahman’ı hesaba katmadan, onun alanını çiğnemek olursa kastımız, o bizi çiğner kim olduğumuza bakmadan bunu iliklerimize kadar idrak ederek yaşarız…

“İnsan kendisini kendisine yeter görerek sapar ”Buyruğunu taç eyledik başımıza, tacımız alınmaz başımızdan, başımız alınmadan…

 Fani dünyanın garip yolcularındanız, yaratılanı hoş görürüz yaratandan dolayı, koca kürede bir zerre iken, nedir bu ahvalimiz diye her an duygularımızı kontrol etmektir hissiyatımız… Acılarımız giden günlerimizin heba olması, yorgunluğumuz hüzünlü duygularımızın kırılganlığı…

Ne de olsa şu an yaşıyoruz biz, o halde aydınlık bir güne yeniden merhaba demek için, tüm kâinatı gecenin sessizliğinden ve gönlümün derinliğinden akıp gelen su gibi aziz olmaya çağırıyorum…”Su gibi aziz olasınız…”

Nazımın deyimiyle, ”Bu sevda, bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçe yaşamak…”Bu sevda bizim…

Erol KEKEÇ/06.02.2022/01.15

MUHTEŞEM DEĞERLER SÖMÜRGE YAŞAMI OLUŞTURMAZ

Toplumların genetiğinin insan olma özelliklerinin dışında farklı karakterlere bürünmesi, yaşam isteklerini belirleyen güdülerin farklılaşmasıyla ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Musevilik ve Hristiyanlık inancında da fakir ve fukaraların, mal zengini olanların sahip olduklarında, haklarının olduğuna inanılır. Hatta çoğu zaman elindeki imkânları kaybedenlerin sahip olduğu yaşam standartlarında ona yardım edilir ki, gördüklerinden geri kalmasın anlayışıyla onun psikolojisinin düzeltilmesine çalışılır. Museviler buna çok önem verirler ve kendi toplumlarında insanları açlığa mahkûm etmezler, hemen yardım ve dayanışma içinde olurlar. Zulmü devam ettirmek için güç sahipleri ile kol kola olan Katolik algısına karşı da ciddi mücadeleler verilmiştir.

Dini kuruluşlar güçle birlikte hareket etmeyi bir din olarak insanlara yansıttıkları için, onlara karşı ciddi başkaldırıların olduğunu görmekteyiz. Katolik algı Emevi ile birlikte Müslümanların yaşadığı ortamlarda da ciddi sorunlara neden olduğunu görmekteyiz.

İlahi olan dinlerin hepsinin temelindeki ahlaki öğretide fakir ve imkânsız insanların hakkının, zenginin malının içine bırakıldığına ve bunu alıp sahiplerine vermenin gerekliliği vurgulanır. Hatta otoritenin varlık gerekçelerinden biri de zenginler bu hakları vermek istemeyip gasp ettiklerinde onlara müdahale ederek toplumsal huzuru sağlamasıdır. Devlet ve din bu asli görevlerini askıya alıp kendi varlığını korumayı amaç edindiği zaman, toplumsal çatışmalar, huzursuzluk, tabakalaşma, açlık sefalet ve fakirlik toplumu kuşatır. Onun içindir ki insanlığa faydalı olması için gönderilen din, ayrıca insanların sorunlarını çözsün diye tecrübelerle oluşturulan otoriteler bu görevleri dışında akla gelmeyecek tüm detayları ele alırken, asıl fonksiyonlarını yerine getiremez olmuşsa; bunların karşısındaki mücadelelerin meşruiyetini kendisi oluşturmuş olur. Varlık gayesine uygun olmayan eylemleri yapan oluşumlara karşı, toplumsal eylemler meşruiyet temeline oturur. Bunları yok etmek için kendi otoritesinden aldığı güç ve imkanlarla karşı oluşumları marjinal olarak adlandırsa da, bu oluşumlar sadece kendi gidişlerini geciktirmenin dışına çıkamazlar. Geciktirilmiş olan değişim sürecinin en büyük zararı, genel kitleler üzerinde olmasıdır. İlk fark ediş dönemlerinde belli bir topluluk etkilenirken, zaman ilerledikçe olumsuzlukların etkileme alanı genişler, bu da kaos karmaşa ve çatışma ortamlarının doğmasına neden olur.

Batıdaki dini otoriteye karşı oluşan oluşumların tamamı, dini kuruluşların güçle işbirliği yaparak insanların özgürleşmesinin ve aklını kullanmasının yollarını kapamış olmasından kaynaklandığını görürüz. Yani din asıl gayesine hizmeti unuttuğu zaman, insanları kendi kölesi olarak görmeye başlar. Bu durum, elinin altındaki köleleri daha iyi pazarlayacak ve onlar üzerinden imkân elde edecek yolları aramaya götürtür dini kuruluşları. Zamanla da amacına hizmet etmeye başlar, bunun en açık örneği de Mark’ın, bu oluşumların insan doğasıyla savaşan ve onları susturan hipnotize eden, güç iktidar ve üretim araçlarına köle yaptığını gösterdiği örnek doğrular.

Tarih boyunca Yaşam alanındaki dinler ile güç sahibi otoriteler arasında ciddi bir ilişki ağının olduğuna şahit olmaktayız. Firavun ile Musa(as) arasındaki mücadele de bile, firavun din kâinleri ve sihirbazlardan yardım istemiştir. Yani dine dayanmayan ve dinden meşruluk kazanmayan otorite ve güçler kalabalık kitleler karşısında yok olabilirler. Bundan dolayıdır ki, Firavun bunu en iyi şekilde kullanmayı bilmiştir. Eğer bir toplumda çoğunluğun sahip olduğu dini inanışlar, güç ve otoriteden besleniyor ve insanlığa hizmet ettiğini sanıyor, insanlarda buna canı gönülden rahatlıkla inanıyorlarsa, orada din bir Manivelaya dönüşmüş demektir. Otorite, güç kendisi doğrudan elde edemediğini, insanların dini duygularını kullanarak elde etmektedir. Dolayısıyla o toplumda resmi söyleme ait din, hiyerarşik kadroyu oluştururken sürekli elaman sayısını arttırıyorsa, sistem rayına daha iyi oturuyor demektir. Çünkü din, otoritelerden uzak, insanların özgür akılla seçim yapmaları gereken bir alandır. Din inanma temelindeki bilgilerden oluşuyor, o zaman nasıl seçim yapacak diye akıllara gelebilecek soru için, diyorum ki, özgür ve iradi akılla seçim yapıldıktan sonra dinin buyrukları inanarak devam eder. Bunun temel sebebi de, metafizik bir boyut barındırmasıdır. Metafizik alana ait bir bilgi olması sorgulanmayan ve aklı kullanmadan kullanılması gereken bir bilgi olduğu anlamına gelemez. Çünkü akıl onu onaylamıyorsa, o zaman o bilgi akıllılar alanına hitap etmeyen bir bilgi olur. Dolayısıyla vahiy akılla karşılık bulur. Akıllı olmayan sadece duygusal boyutu olan varlıklara neden bu bilgiler inmiyor, çünkü vahyin karşılığı duygular değil de onun için…

Akıllılar evreninde varlığını devam ettirecek bir bilginin sürekliliği akıl kalıpları ile örtüşmesi de kaçınılmazdır. Çünkü Kur’an’ı Kerimin neredeyse her süresinde akletmiyor musunuz, aklınızı kullanmıyor musunuz, aklını kullanmayanların necis olduğu anlatılırken, vahye dayanan bilginin akılla ilişkisi olmadığını kabul edip sorgulamaya ihtiyaç olmadığını söylemek, insanın yaratılış gayesi ile hiç uyuşmaz. Rabbim sen bunları boşa yaratmadın diyerek semaya gözünü çevirip o muhteşem bütünlük karşısında teslim olan akıl değilse dini kabul eden akıl, akıl değil güdülen ve arpasına göre oraya buraya rahat akabilen sıradan bir nesne demektir. Onun için olmasını ve yeryüzünde yerini almasını istediğimiz akıl, muhteşem bütünlük karşısında teslim olmayı becerecek ihtişamlı güç olan akıldır.

Muhteşem aklın süzgecinden geçen kelime ve kavramlar, her zaman yeryüzünde istikamet üzere dosdoğru yol gidecek bir kervanın oluşumunun temelini oluşturur. Onun içindir ki Otorite ve güçlerle işbirliği yapan ortak çıkar ve menfaatleri ortak hedef gibi gösteren bu oluşumların varlık sırrını ortaya koymak gereklidir. Onların varlık sırrı anlaşılmadan kitlelerin sömürülmesinin önlemesi mümkün değildir.

İslam’ın bakış açısı ile Müslümanım diyenlerin yaşama bakışını değerlendirdiğimizde birbiriyle ne kadar uyumsuz ve çelişkilerle iç içe olduğunu söylemek mümkündür. Bir değerin manifestosu ile ona inananların yaşamları karşılıklı savaşıyorsa, orada dinin içeriğinin neye kime ve kimlerin istekleri doğrultusunda yapıldığını iyi anlamak ve ortaya çıkarmak gerekir. İçeriği ve hedefi bilinmeyen bir din, güç odaklarının her zaman yardımına koşuyor ve onların yaptığı eylemleri arkasından meşru gerekçelere oturtmaya çalışıyorsa bu din bir sömürge dinidir. Sömürge dinlerinin kıskacından çıkarak yeryüzüne adaleti huzuru ve barışı getiren muhteşem din olan Silme dönersek o zaman içerik ve kapsam kimsenin babasının malı olmayacak, herkes düşüncesini özgürce ortaya koyacak ve her fert bulunduğu ortamda kendisine ait bir değer bulduğu için yaşamdan tat alacaktır. Yani İslam, hayatları huzurlu kılar, eminlik ortaya çıkar fakirlik kalmaz, liyakat ve erdem hayatın vazgeçilmezi olur. Dolayısıyla yeryüzünde yaşanmakta olan dini oluşumların zulüm ve rahatlığına bakarak dinleri sorgulamak olmamalı amaç, bu din bezirgânlarının insanlığı sömürmek için bütün bir insanlığın en zayıf alanlarından nasıl kandırıldığını anlamak gerekir. Bunun yolu bilinçli sorumlu kaybedecek dünyalıkların hesabını yapmayan, sadece yeryüzünde doğrunun ve erdemin şahitliğini yapmak için ayağa kalkan kalemler ile olacağı muhakkaktır. ”Kaleme ve yazdıklarına yemin olsun ki, ”buyruğunu dikkate almadan yazan kalemşörler, her dönemde şerrin temsilcisi olurlar ancak, kalemdarlar lazım bize, o da kalemi adam gibi kullanan ve üzerine yemin edilen kalem olmasına dikkat ederek adaletten ve hakkaniyetten ayrılmayan kalemler olmalıdır.

Geçmiş dönemlere baktığımız zaman, İmam Ebu Hanife’nin Emevi zulmüne karşı nasıl mücadele ettiğini bilmeyen yok sanırım. Hatta Abbasilerle birlikte onların yanında, Emevilerle o da mücadele eder, ancak zulmü ortadan kaldırmak ve onların yaptığı vahşetin ortadan kalması için çalışır. Ne zaman ki Abbasiler Emevilerin yerine gelir ama zulüm değişmez sadece zulmü yapanların kendisi değişir. Zulüm üzere devam eden Abbasiler İmam Ebu hanifeye ısrarla onların içinde olmasını ve maliye işlerini yönetmesini isterler ancak o tüm ısrarlara rağmen reddeder. Bu olaya farklı yaklaşanlar olabilir ancak benim taraftan baktığımda buradaki inceliğin, toplumda karşılığı olan bir ilim insanının otoritelerce teslim alınamayacağı ve onlara evet demiş olsaydı onların zulümleri de dini bir meşruiyet kazanacaktı ancak İmam Ebu Hanife Allah’ın rahmeti üzerine olsun bunu canıyla ödeyerek zindanda şehit oldu.

İlim sahibi aydın insanların kalemlerini, her dönemde güç sahibi otoriteler yanında görmek ister, eğer ki yöneticiler, bir Ömer ra ve Torunu Ömer Bin Abdülaziz gibi değillerse, böylesi kalemlerin güçle bir araya gelmesi toplumsal zulümlerin ayyuka çıkacağının göstergesidir. Mısır’da Ezher şeyhlerinin büyük bir çoğunluğunun Mısır firavunlarının zulmünü tescillediklerine şahit olmaktayız. Rahmetli Şehit Kutup, zindanda iken yanına o günün Ezher müftüsü gönderilir ve idam öncesi şehadet getirmesi için dini telkinde bulunur. Kutup ona der ki, “be adam sen o dini konuları anlattığın için maaş alıyorsun, oysa ben o dini anlattığım için biraz sonra idama gideceğim, seni bu filmin son perdesini aralamak için mi gönderdiler bir figüran olarak…

Evet, tarih boyunca her dönemde ve ortamda bu böyle olmuştur. Dinin tekele alındığı ortamlarda insanlara acısını unutturmak için, din sadece bir afyon olmuş ve insanları hipnotize ederek daha fazla sömürülmelerine neden olmuştur. İran Şahı son dönemlerinde, benim yaptığım en büyük hata, Mustafa Kemal gibi dini devlet kontrolüne almamam oldu dediği anlatılır. Çünkü şahın o tavrı İnsanların özgürce düşünmelerine sebep olmuş, hatta Bir Şeraiti gibi, dünyanın takdir ettiği bir düşünür ve sosyolog ortaya çıkmıştır. Din, devlet kontrolüne alınmadan önceki İran’daki düşünürler ile bu gün geldiğimiz noktadaki düşünürlerin ben bir kıyaslamasını yapmadım ama çoraklaştığına ve düşünmenin önüne her türlü barikatların konduğuna şahit olmaktayız.1979 öncesi süreçte Aydınların görüşlerinden faydalanan, bazı fanatik mezhepsel molların dışındaki, herkesin onları baş tacı yaptıkları insanları, devrim sonrası nasılda Katolik bakışa göre biçimlendirdiklerini gördük… Devletin, Dini bir grubun isteklerine göre biçimlendirildiği, hatta o kişilerin küçük bir eleştirisinin bile, sizin yaşamınızı ortadan kaldırmaya yettiği bir ortamın dinsel güçle nasıl meşruluk kazandığını görmekteyiz. Büyük düşünür ve filozof Abdülkerim Süruş’un neden İran’ı terk ettiği gerekçelerine baktığımız zaman batı Katolik anlayışının Müslümanların yaşamlarında nasıl karşılık bulduğunu görmüş oluyoruz…

 Batı toplumundaki din anlayışı ve otoritelere yaptığı hizmet ile Müslüman olduğunu söyleyen toplumların yaşamındaki karşılaştırmalara baktığımız zaman; dini kullanım alanlarının ne kadar da insanlığı düşündüğünü(!) görmüş olmaktayız.

Müslüman olduğunu söyleyenlerin bulunduğu coğrafyada acı zulüm gözyaşı ve çilelerin durmak bilmeyen yükselişini kimse kader diye açıklayamaz ve açıklamamalıdır. Muhteşem bir değer sistemi tüm insanlığa huzur ve adalet getirdiğini söylerken, bugün yaşanılanların bu değerle çatışma içinde olmadığını nasıl söyleyebiliriz. Kendi coğrafyalarından ve ülkelerinden çıkarak beğenmediğimiz ve yere vurmaya çalıştığımız (doğrudur öyledir)batının insafına koşarken, kapı dışı edildikleri için yolda donarak ölmeleri bir kader mi, yoksa bu ülkeleri yönetenlerin zulümlerinin arşı alaya dayandığının kanıtı mıdır? Hakikaten İslam adına hassasiyetleri olan ve bu yaşam coğrafyasının acılarını kendisine dert edinmiş aydın ve duyarlı kalem sahiplerine büyük işler düşmektedir. Bu işler Parasına para katmak için mevki makam arayışı ve yarışında olup tepe noktasında yaklaşmak değil, tepe noktalardaki yanlışlara bir fren ve uyarı olabilmekse anlamlı, diğerlerinin tümü boş ve anlamsızdır.

İslam coğrafyası kelimesinin düzeltilmesi gerektiğini düşünüyorum ve yazılarımda da hep Müslüman olduğunu söyleyenlerin yaşadığı yerler diyorum. İslam coğrafyası dendiği zaman günahsız bir ortam hemen akla geliyor ve muhteşem değerle bu insanların şekillendiği sanılıyor, oysa öyle bir durum mevzu bahis değildir. Müslümanlar yaşadıkları yeri İslam coğrafyası yapmak istiyorlarsa, bölgesel ulusal ve yerel muktedirlerin kullanım sahasından çıkıp, Allah’ın doğruluk üzere yarattığı yaşamın kollarına yürümeleri gerekir. Kol kırılır yen içinde kalır anlayışını yaşamdan kuduz köpek kovalar gibi kovalamaları gerekir. Bal tutan parmağını yalar anlayışların parmaklarını kıracak ve dilleri sökülecekse, bu anlayışların dili sökülecek, gelenek haline gelen kötülüklerin sonrakilere miras olarak bırakılması önlenmiş olacaktır. Yoksa toplumsal ifsat mekanizması otomatik olarak dalga dalga yayılıyor, bu mekanizma ne değer ne inanç ve büyük küçük, ne saygı ne sevgi ne muhabbet, ne barış kardeşlik ve ne de dayanışma ve adalet bırakacaktır. Bana değmeyen yılan bin yaşasın sihirli sözünü, kucağımıza yeni doğmuş bir çocuk gibi bırakıp tacımızı tahtımızı harap edecektir.

Yani son söz olarak diyeceğim o ki, Muhteşem bir inancın, fiyasko bir yaşamı asla ve kat’a olamaz. Bugünkü fiyasko kokuşmuş yaşamları muhteşem medeniyet diye gelecek nesillere aktarmayacaksak, daha fazla çıkar iskelesinde demir atıp yük beklemekten çıkacağız. Geçmişin zulümlerini de bize muhteşem medeniyet diye anlatanların hepsi güç ile işbirliği yapmış kurumsal dini otoritelerin onayından geçen meşrulaşmış zulümler olduğunu unutmamak gerekir. Müslümanların yaşadığı dinin ne kadar Allah’ın gönderdiği din olduğunu sorgulayarak onlar adına hayatımızı yönlendirenlerin bu dinin neresinde olduklarına biraz olsun insanlarımızı bakmaya çağırarak, yeni bir dünyanın oluşumu için Muhteşem değerleri hayatta yaşanılır kılmanın zamanının geldiğini haykırmaktır.

Bu gün yaşanmayacaksa ne zaman, yarınlar bugün yoksa onlar da olmayacaklar, umut tacirleri yarınlarımızın hayallerini bize kurdurarak bugünlerimizi zifiri karanlığa dönüştürerek kendi varlıklarını ve yanlışlarını sorgulayacak beyinleri karanlığa gömme derdindeler… Herkesin sorumluluğu bildiği oranındadır, sorumluluklarını bilen ve hakka şahitliğini gereği gibi yapan, adaletin temsilcisi olanlar arasına rabbim bizleri de katar inşallah…

Selam saygı muhabbet ve dualarımla…

Bahadır Hataylı/03.02.2022/18.52

BENZERLİKLER FARKLILIĞIMIZI İMHA ETMESİN!

Milenyumla birlikte, insanların üretkenlikleri ve kültürleri de aynılaşmaya başladı…2000 sonrasında yaşamlar arasında belirgin farklılıklar ortadan kalktı. Önceki kuşaklar arasında bu farklılıklar, küçük çaplı da olsa devam etmesine rağmen yeni kuşaklarda tamamıyla düzlenmiş gibi…

Yeni kuşakların etkileyenleri her yerde aynı uyarıcılardan oluşmaktadır. Müzikleri, eğlenceleri, heyecanları, duyguları hep birbirine benzemektedir. Yani ortak bir yaşam algısı ortaya çıkıyor… Kuşaklar arası çatışmalar üzerine, farklı ortamlarda akranlar üzerinde bir araştırma yaptığınızda birbirlerine ne kadar benzer tutum ve davranışlar ortaya koyduklarına şahit oluyorsunuz…

Kırsal yaşam ile şehir yaşamı arasında geçmişte çok belirgin farklar vardı, ancak günümüzde bu farkların yok olduğunu görmekteyiz. Üretici olan kırsal nüfus günümüzde kısmi üretici, daha çok dışardan aldıklarıyla yaşamını devam ettirir olmuştur. Her evin önündeki tandırlar yerini şehirden ya da kasabadan gelen ekmek satıcılarına bırakmıştır. Gece sohbetleri yaşlıların tecrübelerini anlatımı, netle oynamaya ya da televizyon kültürüne yenik düşmüştür. Haliyle şehirdeki eğlence mekânlarına gitmeyen, kırsalda yaşayan gençler bunun yerine sanal âlemde bu isteklerini doyurmaya başlamıştır. Bu da şehirdeki gençler ile kırlarda yaşayan gençlerin çok da birbirlerinden farklı istek arzu ve yaşamlar ortaya koymadığını göstermektedir. Bu durum değişimin yönünün belirginlik kazanmasını beraberinde getirmektedir. Eskiden kırsal kesimde çok yavaş bir değişim yaşanırken, şimdi şehirlerdeki değişimin neredeyse aynı şekliyle kırlarda yaşandığını gözlemliyoruz. Tüm bunların oluşumunda dijital kuşatmanın, insanlık yaşamını ortak bir kültürle kuşatması yatmaktadır. Dijital çağ gençliği doğrudan kendisine bağımlı hale getirdi. Kendisinden uzak bir neslin kendisini eksik hissedeceğini bildiği için, arada bir karmaşık denklemlerle beyinleri allak bullak ederek, gençliğin davranışlarını izleyerek bir kanaat sahibi olsa da, kendisinden uzak bir yaşamın, yeni neslin yaşamında olmasının imkânsızlığını yaratmaya çalışıyor…

Eskiden, kendi toplumumuzda, Türk sanat müziği, halk müziği, özgün müzik, pop, arabesk ve klasik batı müziği dinleyen farklı dinleyici kitleler vardı. Şimdi öylesi kitleleri bulmak bayağı zorlaştı. Çünkü müzik tarzı tek tip genellikle, pop, rak ve metal müzikler yanında hipap da dinleniyor… Ancak bu müzikleri de yine dijital ortamlardan dinliyorlar. Bütün bunlar gösteriyor ki gençlerin yaşamında dijital medya ciddi bir kuşatma halindedir. Alış verişlerinin neredeyse tamamına yakınını dijital satış firmalarından temin ediyorlar. Pozitif algı bu nesilde görüntü değişimine neden olmuştur. Eskiden elle dokunduğumuz, gözle gördüğümüz ve elimize alıp incelediğimiz ancak pozitif olabiliyordu, ancak yeni nesilde bu algı sadece görme ile varlığını kanıtlayabiliyor. Görme de, somut nesnesel olarak algı ortamımızda görmek değil, sanal ortamda elde ettiğimiz görme yeterli oluyor. Çünkü yeni neslin gerçeği sanal ortam olduğu için, somut gerçek ortam, onlara yabancı kalmaya başladı. Dolayısıyla aynı ortamdan gelen uyarıcılılarla beslenen neslin, beslenme kaynakları da tek merkezden geldiği için farklılıklar ortadan kalkmaya başladı tek tip bir yaşam oluşturuldu.

Gençlerin kullandığı kelime ve kavramların çok sınırlı olduğunu görüyoruz, çünkü konuşarak geçen zamanı kayıp sayıyorlar ve doğrudan maddi olarak kazanımlarının nereye geldiğini dikkate alıyorlar. Maddesel bir getirisi olmayan hiçbir düşünce ve aksiyomun yanında olmayı düşünmüyorlar. Belli küçük gruplar bunların içinde olmasa da genel anlamda ortak bir yaşam algısının olduğunu görmekteyiz.

Uzun zamandır, dünyada tek devlet anlayışı oluşturulmak isteniyor, aslında bu tek dünya demektir. Yani emirlerin ve talimatların belli merkezden çıktığı daha sonra bölgesel ve ulusal hiyerarşiden geçerek dağılacağının ipuçları olduğunu bilmek gerekiyor. Merkezden çıkan talimatlar ulusal yöneticilerden yayıldığı zaman, bunun adı her ulusun kendi içinde yönetildiği anlamına gelmiyor. Çünkü yönetim tek elden mevcudiyetini sürdürmek için, öncelikle dijital kültürle insanları benzer kıldı, yaşamları ve kültürleri aynılaştırıp farklılıkları ortadan kaldırdı, sonrasında ulusal yöneticiler eliyle toplumu yönetmeye başladı, dolayısıyla değişim serbest bir değişim gibi görünmeye başladı. Oysa bu bir plan ve program doğrultusunda yapılan değişim olduğu için, serbest değişim değil doğrudan planlı bir değişimdir. Bir program doğrultusunda yapılan, ama serbest etkileşim gibi, toplumda bir algı oluşturularak gerçekleştirilen değişim rüzgârları, toplumsal dokunun genetiğini parçalar. Böylesi zamanlarda bir toplumun kendi ulusal kültürünün toplumdaki karşılığının ve bağlayıcılığının etkisinin nasıl olduğuna bakmak gerekir. Eğer kültür kodları değiştirilmiş ise yeniçağın uyaranları toplumda karşılık bulur, değişmemiş ya da çok az etkilenmiş ise, eski yaşamın kültürel varlığı toplumda ciddi bir karşılığa sahip olur.

Yeni neslin beklentilerinin başında çok az zaman harcayarak çok fazla kazanımlar elde etmek var. Bu kazanımlara kavuşurken de cefa çekmeden bunlara kavuşmak gerekir. Böylece insan kısa sürede haz elde etmiş olur. Kısa sürede haza kavuşmak için de sefa sürmek esas olmalı cefa çekerek kavuştuğumuz haz, haz değil bir çile olur… Ondan dolayıdır ki, çok az zamanda, çok uzaklarda olacak yaşamı da bu anda yaşamak gerekir diye bir yaşam döngüsü kurgulayan nesildir yeni nesil…

Son dönemde ülkenin gençlerinin neredeyse tamamına yakını ülke dışında yaşamak istiyor. Dışardan bakarak olayların değişim ve etkileme boyutunu dikkate almadan, bu gençlik ülkeyi hiç düşünmez vs. gibi olumsuz düşünceler geliştiririz. Oysa gençliğe pompalanan yaşam dinamikleri nereden kimlerin eliyle nasıl verildi, bunları anlamadan ve gerekli tavrı koyacak düşünsel birikimler oluşturmadan, çözümsüz denklemle tüm sorunları çözme gayreti içinde oluruz ancak sonuç kocaman bir hiç olur…

Kısa zamanda nasıl para kazanılır ve insanlar nasıl zengin olur, bunların en bariz örnekleri ülkemiz medyasında boy boy gezinirken, bunlar hangi birikim yetenek ve liyakatle bu zenginliklere ulaştılar sorusu gençliğin kafasında sorduğu soruların başında geliyor. Bu soruların tatmin edici cevaplarının olmayışı da, gençliği sabırsızlaştırıyor. Sabırsızlanan gençlik, bulduğu ve açtığı her gedikten kendisine bir yol oluşturmaya çalışıyor, çünkü elinin altında bulunan dijital yaşam kutusu ona dünyanın neresinde hangi imkânlar olduğunu sunuyor. Bu imkânları gören, bulunduğu ortamda da harcadığı zaman ile kazanımları arasında da bir bağ kuramadığı için, daralan nefesini yeniden açmak için bulunduğu ortamı terk etmek birincil hedef haline geliyor. Gençlerin bu hedeflerinin oluşumunda küresel bir hesabın yapıldığı muhakkak, ulusal yöneticilerin bu hesapların dışında kaldığını iyi niyetle söylesek bile, ortaya çıkan sonuç ve bu yola girmek için yapılan politik çabalar, böyle olmadığına bizi inandırıyor. Çünkü gençlik ıslak elden kayan balık gibi değil daha aktif ve hızlı bir kayış yaşıyor. Bu gidişin nedeni, her ne kadar kültürel benzerliklerin ve dünya yaşam konforunun herkesin beynine kazılmış olması olarak görülse de, bu süreci hızlandıranlar her zaman ulusal yöneticilerin gerçekle uyuşmayan akıldışı uygulamaları, politik baskı kurmaları ve genciğin sorunlarını çözme yerine, günü kurtarmak için oynadıkları politik kurnazlıklarının neden olduğu bir gerçektir. Yöneticilerin neden olduğu olumsuzlukların giderilmesi de ancak yönetim eliyle gerçekleşir. Bir yönetim olumsuzlukların olduğunu anlatarak medya ile bunu herkese ulaştırmaya çalışıyorsa, kendi kuyusunu kazdığının farkında değil demektir.

Eğer bir yerde herkes birbirine benziyorsa, orada sona doğru insanlar yaklaşıyor demektir. Küresel dijital kültürle evrensel bir kültürün oluşturulduğu muhakkak. Ancak bu kültür, tüm farklılıkların ve toplumların yaşamını devam ettiren temel dinamiklerin ortadan kalkması demektir. Bu farklılıklar ortadan kalktığı zaman, benzer uyaranlardan etkilenen insanların oluşturduğu kültür kodları da benzer uyaranlardan gelen talimatlarla içerik olarak doldurulacak demektir. Uyaran ve içerik benzerliği ile oluşturulan küresel yeni nesil gençlik, hızlı yaşayan, haz alan ve az zaman harcayan, hareketten uzak, tamamıyla sanal ortamda isteklerini elde eden bir yaşam olacaktır.

Böylesi bir gençliği doyurmanız ve tatmin etmeniz çok zordur. Onun içindir ki, küresel dijital baskı kuran kültürel talimatların pençesinde denek olan gençlerimizi bu kıskaçlardan kurtarmak zorundayız. Bunun en önemli yolu gençleri aktif kılmak ve sürekli meşgul olacağı, karşılığını maddi ve manevi olarak alacağı alanlara yönlendirmektir. Bu alanlar yoksa o alanları açmak için gayret ve çaba harcanacaktır. Birilerinin konforlu yaşamdan aşağı inmemesi için, gençliğini hiçe sayarak onları imha ederek kaçışın eşiğine getirenler, toplumsal geleceği peşin sattıkları için, şu anı da karanlık ve kaos ortamına taşırlar…

Gençlere ortamlar oluşturulmalı sadece fiziki gücünden faydalanılan bir varlık olarak görülmemeli… Gençlik, farklılıkları fark ettirecek bir yaşamın nasıl ortaya çıktığını bütün boyutlarıyla oluşturmak ve onu bir cazibe haline getirmekle ancak girdiği yoldan geri döner, yoksa gençlik ıslak elden kayan balık gibi kaybolup derin okyanuslara gidecek gibi… 

Benzerlikler iyi görülmemelidir, herkes birbirine benziyorsa orada hayat durmuş demektir. Farklılıklara kapıların kapanması yozlaşmaya kapıların açılmasıdır. Yozlaşan hayatlar bir çöplüğe döner kaldırılıp atılması ve yerine yenilerinin gelmesini gerekli kılar… Gençliğimizi benzer ortamların havasıyla büyüteceğimize, farklılıkların bir kıvılcım için önemli unsur olduğunu bilerek geleceğe hazırlayalım yoksa gelecek gelmeden gitmiş olacaktır.

İyi bir gelecek için, bir iyi bu gün alalım, dünlerin karanlığını bırakıp aydınlık kalanları meşale bilelim, sular gemiyi kuşatmadan farklı bir gemi olan Nuh’un gemisinde yerimizi alalım, yoksa bu gemiyi bu sular yutacak…

Selam ve hürmetlerimle hayırlı olmasını rabbimden diliyorum…

Bahadır Hataylı/29.01.2022/00.40