Adaletin Terazisi-Din Güç ve Çelişkiler

 

Emevî Dini ve Çelişkiler-Adalet, Ayrımcılık ve Toplumsal Algılar

Tarih boyunca din, insanların yaşamlarını şekillendiren, toplumları bir arada tutan ve ahlaki ilkeleri belirleyen en önemli unsurlardan biri olmuştur. Ancak, dinin özü ve gerçek anlamı, zaman içinde siyasi ve toplumsal güçlerin etkisiyle çeşitli yorumlara tabi tutulmuş, bazen de bir grup insanın çıkarlarına hizmet edecek şekilde değiştirilmiştir. "Emevî Dini" ifadesi de tam olarak bu çelişkili yapıyı eleştiren bir bakış açısını yansıtır.

Emevîler, İslam tarihindeki en güçlü hanedanlardan biri olarak, dini kendi yönetimlerini sağlamlaştırmak için bir araç haline getirmiştir. Bu süreçte, adalet ve eşitlik gibi temel İslami ilkeler ihmal edilirken, toplum içinde belirli sınıflar ve cinsiyetler arasında ayrımcılık yapıldığı görülmüştür. Günümüzde de benzer uygulamalar, farklı biçimlerde devam etmektedir. Bir tarafta lüks içinde yaşayan, dinî kuralları kendi çıkarları doğrultusunda yorumlayan bireyler varken, diğer tarafta din adına çeşitli kısıtlamalara maruz kalan kitleler bulunmaktadır. Bu yazıda, bu çelişkileri detaylı bir şekilde ele alarak, gerçek adalet ve ahlak anlayışının nasıl olması gerektiğini sorgulayacağız.

Emevî Dini Nedir?

Emevî Dini kavramı, genellikle İslam'ın özünden uzaklaşarak, siyasi bir araç haline getirilmesini ifade etmek için kullanılır. Emevîler, İslam tarihinde saltanat yönetimini başlatan hanedan olarak bilinir ve dini, kendi hâkimiyetlerini pekiştirmek amacıyla kullanmışlardır.

Bu anlayış, zaman içinde çeşitli toplumlarda farklı şekillerde devam etmiştir. Bugün de benzer bir durumla karşılaşmaktayız: belirli kesimler dinî kuralları kendi lehlerine esnetirken, halkın büyük kesimi için katı kısıtlamalar getirilmektedir. Özellikle kadın hakları konusunda bu çelişkiler sıkça gündeme gelmektedir.

Kadınlar Üzerindeki Baskılar ve Çelişkiler

Bir toplumda kadınların hakları, o toplumun adalet ve eşitlik anlayışının en önemli göstergelerinden biridir. Ancak, tarih boyunca pek çok toplumda kadınlar, çeşitli bahanelerle ikinci sınıf vatandaş konumuna itilmiştir. Günümüzde, bazı çevrelerde kadınların araba kullanmasının yasaklanması gibi uygulamalar da bu zihniyetin bir yansımasıdır.

İronik olan nokta ise, bu tür yasakları koyanların aynı zamanda lüks içinde yaşaması, kadınları toplumsal hayattan dışlayan kurallar koyarken kendi ailelerinden kadınların bu kurallara uymamasıdır. Örneğin, zengin ve nüfuz sahibi bir kişinin kızı, milyonlarca lira değerinde bir araçla trafikte dolaşırken, aynı çevrenin kadınların araç kullanmasını dinî bir yasak olarak görmesi büyük bir çelişkidir.

Bu durum, dinin özünü değil, toplumdaki ikiyüzlü uygulamaları yansıtmaktadır. Gerçek İslami anlayışta, kadın ve erkek eşit şekilde sorumluluk sahibidir ve kadınların toplumsal hayata aktif katılımı teşvik edilir.

Toplumdaki Çifte Standartlar

Toplumda, dinin yorumlanışı konusunda çifte standartların sıkça uygulandığını görmekteyiz. Bazı insanlar için din, sadece başkalarına kısıtlama getirmek için bir araç haline gelirken, kendileri bu kısıtlamalardan muaf tutulmaktadır. Bu durumun en açık örneklerinden biri, lüks içinde yaşayan insanların dinî hassasiyetleri sadece seçici bir şekilde kullanmasıdır.

Örneğin, zengin bir kişi faizle büyük yatırımlar yaparken, fakir birinin faizli kredi çekmesini haram olarak nitelendirebilir. Veya lüks tüketim alışkanlıkları dinî kuralların dışına çıkmasına sebep olmazken, sıradan bir vatandaşın kıyafeti veya davranışı şiddetli eleştirilere maruz kalabilir.

Bu çifte standartlar, dinin özüne zarar vermekte ve insanların adalet duygusunu zedelemektedir. Bir toplumda eğer adalet sağlanmazsa, dinin insanlar üzerindeki etkisi de giderek azalır.

Gerçek Adalet ve Eşitlik Anlayışı

Gerçek dinî anlayış, adaletin herkes için eşit uygulanmasını gerektirir. İslam’ın temel ilkelerinden biri olan "adalet", bireysel çıkarlar doğrultusunda eğilip bükülebilecek bir kavram değildir. Peygamber Efendimiz’in (sav) hayatına baktığımızda, kimseye ayrıcalık tanımadan, herkese eşit davranmaya özen gösterdiğini görmekteyiz.

Bugün dinî söylemleri sıkça kullanan bazı kişilerin, bu temel ilkeleri göz ardı ederek, sadece kendi çıkarlarına uygun şekilde dini yorumlaması, toplumsal huzuru bozan en önemli etkenlerden biridir. İnsanlar, bir toplumu yönetenlerin adil olup olmadığını gözlemleyerek, onların söylediklerine inanıp inanmamaya karar verirler.

Eğer bir yönetici, kendi ailesine farklı, halka farklı kurallar uyguluyorsa, o toplumda adalet ve güven duygusu kaybolur. Din, bir baskı aracı olarak değil, insanların huzur ve mutluluğunu sağlayan bir rehber olarak kullanılmalıdır.

Gerçek Din ve Adalet Anlayışı

Emevî Dini olarak eleştirilen zihniyet, aslında sadece tarihsel bir dönemle sınırlı değildir. Bu anlayış, günümüzde de farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Dinî kuralların sadece belirli kesimler için katı uygulanması, lüks içinde yaşayanların ise kendilerini bu kuralların dışında tutması, büyük bir adaletsizliğe neden olmaktadır.

Gerçek din anlayışı, insanları ayrıştıran değil, birleştiren bir sistemdir. Kadın-erkek ayrımı yapmaksızın herkesin eşit haklara sahip olduğu, adaletin her kesim için eşit uygulandığı bir toplum inşa etmek, dini sadece bir kısıtlama aracı olarak gören zihniyetten kurtulmayı gerektirir.

Unutmamak gerekir ki, İslam’ın temel mesajı adalet, merhamet ve eşitliktir. Dini kullanarak baskı kuranlar, aslında kendi ikiyüzlülüklerini sergilemektedirler. Bugün, din adına hareket ettiğini söyleyen herkesin, öncelikle kendi hayatına bakarak, gerçekten adil olup olmadığını sorgulaması gerekmektedir.

Gerçek dindarlık, insanlara yasak koyarak değil, adaletli ve dürüst bir yaşam sürerek mümkündür. Din, bir grubun veya bireyin menfaatlerine hizmet eden bir sistem değil, tüm insanlığın iyiliğini gözeten kutsal bir öğretidir. Asıl mesele, hangi dini inançları benimsediğimiz değil, bu inançları hayatımıza nasıl yansıttığımızdır.

Bahadır Hataylı/02.03.2025/Sancaktepe/İST

Bir Bölükbaş Ne yapsın Bu kadar Büyükbaş'a

Osman Bölükbaşı’ndan,

“Kimse Türk milletine tepeden bakmasın, memleketi bir vakıf kendisini de mütevelli sanmasın”.             "Bu memlekette fazilet mücadelesi yapanlar, daha sonra sefalet mücadelesi verirler."                     ‘‘Hayatım boyunca bütün sektörleri tetkik ettim. en kárlısının din ticareti olduğunu gördüm. 'Siyasi           hayatta vefa ve sadakat, karaborsada bile bulunmayan bir metaa döndük"

Bu dört alıntı, Türkiye’nin siyasi, sosyal ve ekonomik yapısına dair oldukça keskin, sorgulayıcı ve eleştirel bir yaklaşım sunmaktadır. Bunları daha derinlemesine analiz etmek için her bir cümlede vurgulanan kavramları açmak, tarihsel arka planını incelemek ve bugüne yansımalarını tartışmak gerekir. Bu doğrultuda, aşağıdaki başlıklarda konuyu ele alacağım:

1. Elitizm ve Toplum Üzerine Egemenlik Kurma Arzusu

2. Ahlak ve Erdem Üzerinden Gerçekleşen Siyasi ve Ekonomik Değişimler

3. Din ve Ticaretin Kesişim Noktası- İnanç Üzerinden Kazanç Sağlamak

4. Siyasi Vefa ve Sadakatin Yok Oluşu

5. Çözüm Önerileri

1. Elitizm ve Toplum Üzerine Egemenlik Kurma Arzusu

"Kimse Türk milletine tepeden bakmasın, memleketi bir vakıf kendisini de mütevelli sanmasın."

Bu söz, Türkiye’de toplum mühendisliği yapan ve halkın kararlarına yön vermek isteyen elit kesime bir eleştiri niteliği taşımaktadır. Tarih boyunca, kendilerini "aydın" veya "yöneten sınıf" olarak gören gruplar, halkı “yönetilmeye muhtaç” bir kitle olarak değerlendirmiştir. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş sürecinde, halkın yönetimde söz sahibi olabilmesi adına önemli reformlar yapılmış olsa da, bazı seçkin grupların halka yukarıdan bakan tutumu tam anlamıyla yok olmamıştır.

Bürokrasi, akademi, medya ve iş dünyasında hâkim olan bazı elitler, halkın iradesini küçümseyerek, onların karar verme yetisini sorgulamaktadır. Bu zihniyet, halkın değerlerini ve taleplerini göz ardı eden, kendi doğrularını dayatan bir yönetim anlayışına sebep olmuştur. Geçmişte tek parti rejimi ve sonrasında da darbeler yoluyla siyasete müdahale eden kesimler, halkı "yanlış tercihler yapabilecek bir unsur" olarak değerlendirmiştir.

Bugün de benzer bir eğilim görmek mümkündür. Bazı kesimler, halkın iradesini küçümseyerek veya manipüle ederek yönlendirmek istemektedir. Sosyal medyanın, algı yönetiminin ve propagandanın etkin biçimde kullanılması, modern elitizmin farklı bir yüzü olarak karşımıza çıkmaktadır. Demokratik bir toplumda halkın bilinçli bir şekilde karar verebilmesi için bilgiye adil ve şeffaf bir şekilde ulaşabilmesi gerekmektedir. Ancak, güç sahibi kesimler bu bilginin aktarılmasını kendi çıkarlarına göre şekillendirebilmektedir.

Bu noktada sorgulanması gereken asıl mesele, gerçekten halkın iradesine güvenilip güvenilmediğidir. Eğer halk iradesine saygı duyuluyorsa, o zaman karar mekanizmalarının işleyişinde şeffaflık, eşitlik ve hesap verebilirlik ön planda olmalıdır.

2. Ahlak ve Erdem Üzerinden Gerçekleşen Siyasi ve Ekonomik Değişimler

"Bu memlekette fazilet mücadelesi yapanlar, daha sonra sefalet mücadelesi verirler."

Bu ifade, ahlaki değerleri savunan, erdemli bir şekilde siyaset veya iş dünyasında var olmaya çalışan insanların çoğu zaman sistem tarafından dışlandığını veya başarısızlığa itildiğini anlatmaktadır. Türkiye’de siyasette ve iş dünyasında erdemli davranmak, genellikle güç sahibi odaklarla ters düşmek anlamına gelmiştir.

Bürokratik yapının, ekonomik sistemin ve siyasi düzenin çıkar ilişkilerine dayalı olduğu bir ortamda, dürüst ve faziletli insanlar genellikle bu çarkın dışında kalmaktadır. Ahlaki değerleri savunan insanlar, rüşvetin, torpilin ve adam kayırmanın yaygın olduğu bir sistemde ayakta kalmakta zorlanırlar. Bunun sonucunda, erdemli insanlar maddi zorluklarla karşı karşıya kalırken, ahlaki esneklik gösterenler güç kazanır.

Bugünün Türkiye’sinde bu sorun hâlâ devam etmektedir. Siyasette, iş dünyasında ve medyada ahlaki değerlere bağlı kalan kişilerin dışlandığı, hatta bazen itibarsızlaştırıldığı birçok örnek görmek mümkündür. Ancak bu durum, toplumun uzun vadede güven kaybına uğramasına neden olmaktadır. Erdemli insanların dışlandığı bir sistem, yozlaşmayı ve güvensizliği besler.

Dolayısıyla, bu noktada sistemin etik kurallar ve şeffaflık temelinde yeniden inşa edilmesi gerekmektedir. Yolsuzlukla mücadele eden kurumların güçlendirilmesi, liyakat esasına dayalı bir yapı oluşturulması ve bireylerin etik davranışlarının ödüllendirilmesi önemlidir.

3. Din ve Ticaretin Kesişim Noktası: İnanç Üzerinden Kazanç Sağlamak

"Hayatım boyunca bütün sektörleri tetkik ettim. En kârlısının din ticareti olduğunu gördüm."

Bu söz, dinin bir manevi rehberlik aracı olmaktan çıkarılıp, maddi kazanç elde etmek için kullanıldığı gerçeğine işaret etmektedir. Tarih boyunca, dinin ekonomik ve siyasi bir güç olarak kullanıldığına dair pek çok örnek vardır.

Din, insanların en temel inanç ve değer sistemlerinden biri olduğu için, ona duyulan güveni istismar etmek oldukça kolaydır. Özellikle ekonomik kriz dönemlerinde veya toplumun sosyal travmalar yaşadığı zamanlarda, din tüccarları insanların manevi hassasiyetlerini suiistimal edebilir.

Türkiye’de de bu durum, cemaatlerin ve tarikatların ekonomik ve siyasi güç elde etmek amacıyla hareket etmesiyle kendini göstermektedir. 17-25 Aralık operasyonları ve 15 Temmuz darbe girişimi gibi olaylar, dini yapıların nasıl bir güç odağına dönüşebildiğini ve bunun devlete nasıl zarar verebildiğini göstermiştir.

Dinin ticari bir meta haline gelmesi, inanç sistemine zarar vermekte ve insanların dine olan güvenini sarsmaktadır. Bu noktada, dini samimiyetle yaşayan bireylerin, dinin istismar edilmesine karşı durması gerekmektedir.

4. Siyasi Vefa ve Sadakatin Yok Oluşu

"Siyasi hayatta vefa ve sadakat, karaborsada bile bulunmayan bir metaya döndü."

Bu ifade, siyasetin ahlaki değerlerden uzaklaşarak tamamen çıkar ilişkileri üzerine kurulduğunu anlatmaktadır. Siyasi hayatta vefa ve sadakat, özellikle uzun vadeli politika üretimi açısından oldukça önemlidir. Ancak günümüz siyasetinde sadakat, çoğu zaman menfaat ilişkilerine bağlı olarak gelişmektedir.

Günümüzde siyaset, genellikle konjonktüre göre şekillenmekte ve kişisel çıkarlara dayalı olarak ilerlemektedir. Siyasette ilkesizlik ve tutarsızlık, güven kaybına yol açmakta, halkın siyasete olan inancını zayıflatmaktadır. Bunun sonucunda, siyaset kurumu giderek daha fazla pragmatizme teslim olmakta ve ilkelerden ziyade anlık kazanımlara dayalı kararlar alınmaktadır.

Bu noktada, siyasetin yeniden ahlaki ve etik değerler çerçevesinde şekillendirilmesi gerekmektedir. Kamu hizmetine giren kişilerin, toplum için uzun vadeli fayda üretme amacında olması sağlanmalıdır.

Çözüm Önerileri

Bu dört alıntıdan yola çıkarak, Türkiye’nin temel sorunlarının elitizm, ahlaki çöküş, dinin istismarı ve siyasette vefasızlık olduğu sonucuna varabiliriz. Bu sorunların çözümü için şeffaflık, hesap verebilirlik ve ahlaki değerlerin yeniden inşası gerekmektedir. Siyasette ve toplumda erdemin teşvik edildiği, liyakatin ön planda tutulduğu, dini ve ahlaki değerlerin samimiyetle yaşandığı bir sistem inşa etmek mümkündür. Bunun için, hem bireylerin hem de kurumların bilinçli ve sorumlu hareket etmesi gerekmektedir.

Bahadır Hataylı/03.03.2025/Sancaktepe/İST

Günümüz Köleliği-Efendisiz Yaşamanın İmkânsız Olduğunu Düşünenlerin Dramı

Tarih boyunca kölelik, insanların zorla çalıştırılması, özgürlüklerinin ellerinden alınması ve fiziksel olarak esaret altında tutulmasıyla tanımlandı. Ancak modern çağda kölelik yalnızca fiziksel zincirlerle değil, zihinsel, ekonomik ve kültürel bağımlılıklarla da varlığını sürdürüyor. Günümüz köleleri, geleneksel anlamda bir efendinin boyunduruğu altında olmasalar da, hayatlarını sürdürebilmek için belirli kişi, kurum veya sistemlere mutlak bağımlı olduklarına inanıyorlar. Bu inanç, onları görünmez zincirlerle bağlayarak özgürleşmelerini neredeyse imkânsız hale getiriyor.

Peki, modern kölelik nasıl şekilleniyor? İnsanlar neden efendisiz yaşayamayacaklarını düşünüyor? Bu bağımlılıklar nasıl oluşuyor ve sürdürülebilir bir özgürlük mümkün mü? Bu yazıda, günümüz köleliğini detaylarıyla inceleyerek bağımlılıkların nasıl bireyleri esir aldığını sorgulayacağız.

Modern Köleliğin Kaynakları- Görünmez Zincirler

Günümüz köleliği, fiziksel zorlamadan çok, bireylerin bilinçli veya bilinçsiz şekilde kendilerini bağımlı hale getirmeleriyle şekillenir. Bu bağımlılıklar genellikle ekonomik sistemler, dijital dünya, sosyal statü, tüketim alışkanlıkları ve psikolojik bağlarla güçlenir. İnsanlar, bu yapılar olmadan yaşayamayacaklarına inandıkları sürece, esaretleri devam eder.

1. Ekonomik Kölelik-Maaşa Mahkûm Yaşamlar

Modern toplumda birçok insan, hayatını sürdürebilmek için maaşa bağımlıdır. Borçlarla, kredilerle ve tüketim kültürüyle kuşatılmış bireyler, işlerini kaybettiklerinde hayatta kalamayacaklarını düşünerek özgürlüklerini tamamen işverenlerine teslim ederler. Kendi geçimlerini sağlayacak alternatif yollar geliştirmedikçe, bu bağımlılık artarak devam eder.

Örneğin, büyük şehirlerde yaşayan bir beyaz yakalı düşünelim. Aylık maaşıyla kirasını, faturalarını ve temel giderlerini karşılayan bu kişi, işini kaybettiğinde birkaç ay bile hayatta kalamayacağını fark eder. Bu yüzden her koşulda işine bağlı kalmak zorundadır. İşverenleri ya da ekonomik sistem, onun modern kölesi olmasını sağlar. İş güvencesinin olmaması, sürekli değişen ekonomik dengeler ve işsizlik korkusu, insanları sistemin içinde tutan görünmez zincirlerdir.

2. Dijital Kölelik-Ekranlara Esir Olan Zihinler

Teknolojinin gelişimiyle birlikte, birçok insan günlük hayatını dijital dünyaya bağımlı hale getirdi. Sosyal medya, dijital platformlar, haber kaynakları ve eğlence içerikleri, bireylerin gerçek hayattan koparak sanal dünyada bir kimlik oluşturmalarına neden oluyor.

Dijital bağımlılığın kölelik biçimine dönüşmesi, özellikle sosyal medyanın etkisiyle belirginleşir. İnsanlar, dijital platformlarda var olmayı bir zorunluluk olarak görürler. Kendi değerlerini aldıkları beğeni sayıları, takipçi kitlesi ve dijital ortamda kazandıkları statüyle ölçerler. Bu durum, bireyleri kendi kimliklerinden kopararak, dijital efendilerin yönlendirdiği sanal köleler haline getirir.

Örneğin, bir influencer düşünelim. Geçimini sosyal medyadan sağlayan bu kişi, takipçi kaybetme korkusuyla sürekli olarak içerik üretmek zorundadır. Paylaşımlarını insanların beğenisine göre şekillendirir ve kendi fikirlerinden çok, popüler olanı paylaşmaya mecbur kalır. Aslında özgür gibi görünse de, tamamen bir sistemin içinde hapsolmuş durumdadır.

3. Sosyal Statü ve Onay Bağımlılığı-Görünmez Efendiler

İnsanlar, toplum içinde kabul görmek ve saygı görmek için belirli normlara uymak zorunda hissederler. Statü, kariyer, giyim tarzı, konuşma biçimi hatta yaşam tarzı bile toplum tarafından belirlenen standartlara göre şekillenir. Bu normlara uyamayan bireyler dışlanma, küçümsenme ve hatta yalnız kalma korkusuyla sistemin içine hapsolur.

Bir örnek verelim: Orta yaşlı bir birey, belirli bir işte yıllarca çalışmış ve bu işi onun kimliğinin bir parçası haline gelmiştir. Eğer bu işten ayrılırsa veya başarısız olursa, çevresindeki insanların gözünde değer kaybedeceğine inanır. İşini kaybetmek, sadece gelirini değil, aynı zamanda toplumdaki statüsünü de kaybetmek anlamına gelir. Bu yüzden istemediği halde sisteme boyun eğmeye devam eder.

4. Tüketim ve Konfor Bağımlılığı-Sahip Oldukça Esir Olmak

Tüketim kültürü, insanları sürekli olarak daha fazla harcamaya, daha fazla sahip olmaya teşvik eder. Ancak bu sahip olma arzusu, insanları özgürleştirmek yerine daha fazla bağımlı hale getirir. Yeni bir telefon modeli çıktığında, daha iyi bir araba almak gerektiğinde veya moda değiştiğinde, bireyler sistemin yönlendirdiği şekilde hareket etmeye mecbur hissederler.

Örneğin, lüks bir yaşam tarzı benimseyen bir kişi, bu yaşam standardını sürdürebilmek için sürekli olarak daha fazla para kazanmak zorundadır. Daha fazla para kazanmak için daha fazla çalışmalı, daha fazla çalışmak için daha az özgürlüğe sahip olmalıdır. Bu kısır döngü, kişinin özgürlüğünü kısıtlayan en büyük faktörlerden biridir.

Özgürleşmek Mümkün mü?

Modern kölelikten kurtulmak, bireyin öncelikle bağımlılığını kabul etmesiyle başlar. Ancak çoğu insan, bağımlı olduğunu fark edemediği için özgürleşme yolunda bir adım atamaz. Peki, bu kölelikten nasıl çıkılabilir?

1. Ekonomik Bağımsızlık: Tek bir gelir kaynağına bağlı olmamak, kişisel tasarruflar yapmak ve minimalist bir yaşam tarzı benimsemek, bireyi ekonomik bağımlılıktan kurtarabilir.

2. Dijital Detoks: Belirli zaman aralıklarında teknolojiden uzak kalmak, sosyal medyanın getirdiği onay bağımlılığından kurtulmaya yardımcı olabilir.

3. Toplumsal Normları Sorgulamak: Kendi değerlerini ve kimliğini toplumun dayattığı kuralların dışında şekillendiren bireyler, özgürleşme yolunda büyük bir adım atar.

4. Tüketim Alışkanlıklarını Değiştirmek: Gerçek ihtiyaçları belirleyerek gereksiz harcamaları kısmak, bireyin tüketim kültürünün kölesi olmasını engelleyebilir.

Günümüz köleliği, fiziksel zorlamalardan çok, bireylerin kendi zihinsel ve duygusal sınırları içinde şekillenir. İnsanlar, belirli sistemlerin ve alışkanlıkların içinde sıkışıp kaldıkları sürece, kendilerini özgür sansalar bile aslında köleliklerine devam ederler. Ancak bireyler, bağımlılıklarını fark edip sorgulamaya başladıklarında, bu görünmez zincirlerden kurtulma şansına sahip olabilirler.

Özgürlük, dışsal engellerin kalkmasıyla değil, bireyin kendi iç dünyasında bağımsızlığı keşfetmesiyle başlar. Sistemin kölesi olmamak için, önce "efendisiz de yaşayabilirim" düşüncesine inanmak gerekir.

Bahadır Hataylı/03.03.2025/Sancaktepe/İST