23 Yıllık Yönetimin Özet Olarak Değerlendirme Analizi

Bir ülkenin siyasi, ekonomik, ahlaki ve sosyal durumu, uzun yıllar boyunca süregelen yönetim anlayışının bir sonucudur. Türkiye, son 23 yıl içinde önemli dönüşümler yaşamış, hem iç hem de dış politikada çeşitli kırılma noktalarına tanıklık etmiştir. Bu makalede, dış politika, ekonomi, ahlaki yapı ve sağlık alanlarında izlenen politikaların etkileri incelenecek ve bunların Türkiye’nin genel gelişim sürecine nasıl yansıdığı ele alınacaktır.

1. Dış Politika-Stratejik Boşluklar ve Kayıp Fırsatlar

Dış politika, bir ülkenin küresel arenadaki konumunu belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Türkiye, son 23 yılda dış politikada farklı stratejiler benimsemiş, ancak bazı temel konulara yönelik etkin bir çözüm üretememiştir.

1.1 İslam Dünyasında Birlik Sağlanamadı

Türkiye, İslam dünyasının lider ülkelerinden biri olma potansiyeline sahip olmasına rağmen, bu fırsatı değerlendirememiştir. D-8 gibi İslam ülkeleri arasındaki iş birliğini artırmayı hedefleyen projeler atıl kalmış, ekonomik ve siyasi entegrasyon sağlanamamıştır.

1.2 Orta Doğu Politikaları-Çıkarların Ötesinde Bir Strateji Eksikliği

Türkiye’nin Orta Doğu politikasında da belirgin çelişkiler gözlemlenmektedir:

Irak’ın işgali sürecinde ABD’nin taleplerine karşı etkin bir duruş sergilenmemiş, Saddam Hüseyin’in idamı gibi olaylara karşı herhangi bir diplomatik girişimde bulunulmamıştır.

Libya’da NATO operasyonlarına destek verilmiş, ancak bu sürecin Libya’nın iç istikrarına olumsuz etkileri göz ardı edilmiştir.

Suriye politikası ise uzun vadede Türkiye’nin aleyhine bir sonuç doğurmuş, bölgedeki istikrarsızlık Türkiye’nin güvenlik sorunlarını artırmıştır.

1.3 Filistin ve Doğu Türkistan Politikaları

Filistin meselesinde, Türkiye İsrail’e yönelik sert söylemlerde bulunmuş ancak somut yaptırımlar uygulamamıştır. Gazze’de yaşanan krizlere rağmen ticari ilişkiler devam etmiş, diplomatik baskılar yetersiz kalmıştır. Benzer şekilde, Çin’in Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine yönelik politikalarına karşı etkili bir duruş sergilenmemiştir.

2. Ekonomi-Büyüme mi, Kriz mi?

Ekonomi, bir hükümetin başarısını belirleyen en temel göstergelerden biridir. Türkiye, son 23 yılda ekonomik büyüme kaydetmiş olsa da bu büyümenin sürdürülebilirliği ve halkın refahına etkisi tartışmalıdır.

2.1 Finansal Politikalar-Borç ve Faiz Kıskacı

Faiz politikaları sürekli olarak gündemde olmuş, ancak faizin tamamen kaldırılması yönünde bir adım atılmamıştır.

Dalgalı kur politikası nedeniyle Türk Lirası aşırı dalgalanmalara maruz kalmış, enflasyonun artmasına sebep olmuştur.

Kamu borçlanması ve dış borçlanma politikaları sonucu Türkiye’nin toplam faiz borcu trilyon dolar seviyelerine ulaşmıştır.

2.2 Üretim Ekonomisinin Zayıflaması

Tarım ve hayvancılık politikalarında yaşanan eksiklikler nedeniyle Türkiye, ithalata bağımlı hale gelmiş, gıda fiyatları hızla yükselmiştir.

Üretim ekonomisinden tüketim ekonomisine yönelim, Türkiye’nin sanayi ve teknoloji alanlarında geri kalmasına neden olmuştur.

2.3 Sosyal Eşitsizliklerin Artışı

Dolar milyarderlerinin sayısı artarken, fakirlik ve yoksulluk oranları da yükselmiştir.

Asgari ücretin alım gücü düşmüş, orta sınıfın ekonomik durumu zayıflamıştır.

3. Ahlaki Yapı-Toplumsal Dönüşüm ve Değerler Erozyonu

Ekonomik ve politik krizlerin yanı sıra, Türkiye’nin ahlaki ve toplumsal değerlerinde de belirgin bir değişim gözlemlenmektedir.

3.1 Dindar Kesimdeki Dönüşüm

Dindar kesim, kapitalist sistemin etkisine daha fazla girmiş, tüketim kültürü dindarlık anlayışını etkilemiştir.

Genç nesilde deizm ve ateizm gibi inanç değişiklikleri artmış, İslam’dan uzaklaşan bireylerin sayısı çoğalmıştır.

3.2 Toplumsal Yapıdaki Değişimler

Boşanma oranları hızla artmış, aile kurumu zayıflamıştır.

Uyuşturucu, alkol ve sanal kumar gibi bağımlılık yapan unsurlar gençler arasında yaygınlaşmıştır.

Televizyon programlarında ahlaki normların göz ardı edilmesi, toplumsal yozlaşmayı hızlandırmıştır.

Bu değişimler, uzun vadede Türkiye’nin sosyal dokusunda ciddi sorunlara yol açabilecek gelişmelerdir.

4. Sağlık Sistemi-Fiziksel Gelişim mi, Hizmet Eksikliği mi?

Sağlık alanında hastane inşaatlarına büyük yatırımlar yapılmış, ancak bu altyapı gelişiminin sağlık hizmetlerine etkisi tartışmalıdır.

4.1 Hastanelerin Fiziksel Yapısı ve Hizmet Kalitesi

Şehir hastaneleri modern yapılar olarak inşa edilmiş olsa da, randevu sistemindeki aksaklıklar nedeniyle hastalar hizmet almakta zorlanmaktadır.

Sağlık personeli sayısındaki yetersizlik, hastanelerdeki yoğunluğu artırmış, sağlık hizmetlerinde kaliteyi düşürmüştür.

4.2 Sağlıkta Ticarileşme

Kamu sağlık hizmetlerindeki aksaklıklar nedeniyle özel hastanelere olan talep artmış, sağlık hizmetleri ticarileşmiştir.

İlaç fiyatlarındaki artış, vatandaşların sağlık hizmetlerine erişimini zorlaştırmıştır.

Türkiye’nin Geleceği İçin Alternatif Bir Yol Haritası

Türkiye’nin son 23 yıllık süreci değerlendirildiğinde, bazı alanlarda önemli yatırımlar ve gelişmeler yaşanmış olsa da, birçok yapısal sorun devam etmektedir.

Öneriler:

1. Dış Politikada Yeni Bir Perspektif: Türkiye, bölgesel güç olma hedefini somut adımlarla desteklemeli, İslam dünyasında birlik oluşturma yolunda aktif politikalar üretmelidir.

2. Ekonomik Modelin Değiştirilmesi: Üretim ekonomisine dayalı bir model benimsenmeli, tarım ve sanayi politikaları güçlendirilmelidir.

3. Toplumsal ve Ahlaki Değerlerin Korunması: Eğitim ve medya alanlarında toplumsal değerleri koruyacak projeler geliştirilmelidir.

4. Sağlık Alanında Reformlar: Sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmak için personel istihdamı artırılmalı ve kamu sağlık sisteminde iyileştirmeler yapılmalıdır.

Sonuç olarak, Türkiye’nin geleceği için sistematik ve kapsamlı reformlara ihtiyaç duyulmaktadır. Ekonomiden dış politikaya, ahlaki yapıya kadar birçok alanda köklü değişiklikler gerçekleştirilmediği sürece mevcut sorunların derinleşme riski bulunmaktadır.

Bahadır Hataylı/15.03.2025/Sancakteepe/İST

Korku Siyaseti ve Hipnoz Edilen Toplum

Türkiye'de devlet ve ülke kavramları sıklıkla birbirine karıştırılan ancak aslında farklı anlamlar taşıyan iki önemli unsurdur. Ülke, sınırları belirlenmiş bir coğrafi alan ve üzerinde yaşayan halkı ifade ederken; devlet, o ülke üzerinde hüküm süren yönetim mekanizmasını temsil eder. Türkiye Cumhuriyeti, bir devlet olarak belli bir ideoloji doğrultusunda şekillendirilmiş ve zaman içinde bu ideolojiyi sürdüren bir sistem inşa edilmiştir. Ancak bu sistemin halkın tamamını kucaklayıp kucaklamadığı ya da belirli bir zümrenin çıkarlarına mı hizmet ettiği tartışmalı bir konudur.

Türkiye'deki siyasal yapı, özellikle Cumhuriyet’in ilanından sonra Kemalist ideolojinin temel alındığı bir sistem olarak inşa edilmiştir. O günden bu yana iktidara gelen her parti, parti adı ve ideolojisi ne olursa olsun, bu sistemin içinde hareket etmek zorunda kalmıştır. Kimi partiler bu yapıyı tamamen benimserken, kimileri belirli eleştiriler getirmiş ancak köklü bir değişim gerçekleştirememiştir. Bugün Türkiye’de siyasi partiler, görünüşte farklı politikalar sunsalar da, esasen belirli bir çerçevenin dışına çıkmamaktadırlar.

Başkanlık sistemine geçiş süreci ile birlikte, siyasi kamplaşma daha da belirgin hale gelmiş ve halk iki ana kutba ayrılmıştır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve iktidardaki AK Parti, Kemalist bir partinin iktidara gelmesi durumunda halkın mağdur edileceği korkusunu sürekli diri tutarak seçmen kitlesini konsolide etmektedir. Bu korku, geçmişte yaşanan olaylar üzerinden güncellenerek hatırlatılmakta ve böylece iktidarın sürdürülebilirliği sağlanmaktadır. Ancak bu noktada şu kritik soruyu ortaya çıkmaktadır: Erdoğan, 25 yıldır iktidarda olduğu halde, bu korkuları bertaraf etmek adına ne gibi yapısal değişiklikler yapmıştır? Görünen o ki, bu konuda kalıcı bir çözüm yerine, sürekli olarak bu korkuların kullanılması tercih edilmiştir.

Bu siyasi sistemin en büyük handikaplarından biri, toplumun sürekli olarak korkular üzerinden yönetilmesidir. Her iki taraf da kendi kitlesini, karşı tarafın iktidara gelmesi durumunda yaşanabilecek olumsuzluklarla tehdit etmektedir. Örneğin, muhalefetin önemli isimlerinden biri olan Ekrem İmamoğlu, iktidarın devam etmesi durumunda insanların mallarına el konulacağı yönünde açıklamalar yaparken, Erdoğan ve ekibi de geçmişten örnekler vererek muhalefetin iktidara gelmesi durumunda dindar kesimlerin baskı göreceğini iddia etmektedir. Bu tür söylemler, toplumun ortak akıl ile hareket etmesini engellemekte ve sadece korkular üzerinden oy kullanmasına neden olmaktadır.

Toplumun hipnotize edilmesinin temel sebeplerinden biri, sürekli olarak belli bir anlatının tekrar edilerek insanların bilinçaltına işlenmesidir. Medya, eğitim sistemi ve devlet mekanizması, belirli bir algıyı pekiştirmek üzere dizayn edildiğinde, halkın büyük çoğunluğu olayları sorgulama yetisini kaybetmektedir. İnsanlar, kendi çıkarlarına doğrudan dokunan konularda bile, korkularına dayalı reflekslerle hareket etmektedirler.

Peki, bu sistemin kırılması ve toplumun uyanması nasıl sağlanabilir? Öncelikle bireylerin, hangi siyasi görüşe sahip olursa olsun, liderlerin ve partilerin aslında kendi çıkarlarını gözettiğini anlaması gerekmektedir. Halkın, sürekli olarak korku politikalarına maruz bırakıldığı ve bu politikalar sayesinde yönlendirilerek belli bir kutbun içinde tutulduğu açıktır. Oysa çözüm, bireylerin bilinçlenmesi ve siyasi kararlarını duygusal reflekslerle değil, akıl ve mantık çerçevesinde vermesidir.

Türkiye’de mevcut siyasi düzen, belirli bir kesimin menfaatlerini koruyarak sürekliliğini sağlamaktadır. Halkın gerçek özgürlüğe kavuşması için, bu tür ayak oyunlarını fark etmesi ve bunlara karşı direnç geliştirmesi şarttır. Ancak bu, yalnızca bir kesimin değil, toplumun tamamının bilinçlenmesiyle mümkün olacaktır. Siyasetçilerin birbirlerine karşı yaptıkları suçlamalar, halkın dikkatini gerçek meselelerden uzaklaştırmaktadır. Oysa önemli olan, bireylerin bu oyunları görerek alternatif çözümler üretebilmesidir.

Sonuç olarak, Türkiye’de siyasi düzenin temel problemi, sistemin sürekli olarak halkın korkularını kullanarak iktidarını sürdürmesi ve halkın da bu korkulara teslim olmasıdır. Ancak, bu bir kader değildir. Bireylerin kendilerini bu tür manipülasyonlardan koruyabilmesi için bilinçli hareket eden, olayları sorgulayan ve gerçeği arayan bir toplum inşa edilmelidir. Türkiye’nin geleceği, halkın hipnotize edilip edilmemesine değil, bu hipnozdan ne zaman ve nasıl uyanacağına bağlıdır. Gerçek özgürlük ve bağımsızlık, bireylerin bu farkındalığa ulaşması ve politik bilinçlerini güçlendirmesiyle mümkün olacaktır.

Bahadır Hataylı/21.12.2024/Namazgah/İST

Toplumsal Normlar Bireysel Özgürlükler ve Mahremiyet Üzerine Sosyolojik Bir Analiz

 

Toplum, bireylerin bir arada yaşadığı ve ortak normlar, değerler ve kurallar çerçevesinde hareket ettiği bir yapıdır. Bu yapı, tarih boyunca değişim göstermiş, farklı dönemlerde farklı ahlaki ve etik anlayışlar ortaya çıkmıştır. Günümüzde bireysel özgürlükler, mahremiyet ve toplumsal normlar arasındaki denge yeniden tartışılmaktadır. Özellikle giyim ve bedenin kamusal alandaki temsili, farklı kültürlerde farklı şekillerde algılanmaktadır. Bu yazıda, toplumların ahlaki normları ve bireysel özgürlükleri nasıl şekillendirdiği üzerine sosyolojik bir analiz yapacağım.

Toplum ve Ahlaki Normlar

Toplumda ahlaki normlar, genellikle ortak değerlerden, dinî inançlardan ve kültürel geleneklerden beslenir. Kimi toplumlarda muhafazakâr değerler baskınken, kimilerinde daha serbest normlar benimsenmiştir. Tarih boyunca giyim, toplumların ahlaki normlarıyla doğrudan ilişkilendirilmiş, çıplaklık veya mahremiyet kavramları belli çerçeveler içinde değerlendirilmiştir.

Örneğin, Viktorya dönemi İngiltere’sinde kadınların bedenlerini büyük ölçüde örten kıyafetler giymesi norm haline gelmişken, antik Yunan’da çıplaklık spor ve sanatın doğal bir parçası olarak görülmüştür. Benzer şekilde, İslam kültürlerinde örtünme, dini bir yükümlülük ve ahlaki bir norm olarak benimsenirken, Batı'daki bazı modern toplumlarda bireysel tercihler ön plana çıkmaktadır.

Ancak, modern dünyada bireyselleşme süreciyle birlikte, ahlaki normlar yerini daha subjektif değerlendirmelere bırakmaktadır. Kimi bireyler toplumsal normlara uyarken, kimileri de bunlara karşı çıkmakta ve özgün kimliklerini oluşturmayı tercih etmektedir.

Türkiye’de Toplumsal Değişim ve Mahremiyet Algısı

Türkiye, Doğu ve Batı kültürlerinin kesiştiği bir ülke olarak toplumsal normlar açısından sürekli bir değişim içerisindedir. Geleneksel değerlere sahip muhafazakâr kesimler ile daha özgürlükçü bireyler arasında zaman zaman çatışmalar yaşanmaktadır. Özellikle son yıllarda sosyal medya, popüler kültür ve küreselleşmenin etkisiyle mahremiyet ve bireysel özgürlükler konusunda ciddi değişimler meydana gelmiştir.

Bir zamanlar aile yapısının ve mahremiyetin ön planda olduğu Türkiye’de, bugün sosyal medyanın etkisiyle özel hayatın kamusal alanda sergilenmesi yaygın hale gelmiştir. Eskiden yatak odalarına ait olduğu düşünülen özel görüntüler, TikTok, Instagram gibi platformlar aracılığıyla normalleştirilmeye başlanmış, bu da toplumun değer yargılarında büyük bir değişime yol açmıştır. Örneğin, gençler arasında popülerleşen "fenomen kültürü" sayesinde, mahremiyet sınırları giderek daha belirsiz hale gelmiş, özel hayatın ifşa edilmesi adeta bir norm haline gelmiştir.

Türkiye’de Sosyal Medyanın Toplumsal Yapıyı Etkilemesi

Türkiye’de sosyal medyanın hızla yaygınlaşması, bireylerin mahremiyet algısını ciddi şekilde değiştirmiştir. Eskiden sadece bireyin yakın çevresiyle paylaştığı anılar, bugün milyonlarca insanın erişebileceği platformlarda sergilenmektedir. Örneğin, YouTube ve TikTok gibi platformlarda aile içi ilişkilerin, romantik anların veya tartışmaların kamuya açık şekilde paylaşılması, bireysel özgürlüğün sınırlarını aşarak toplumsal değerleri etkilemektedir.

Bunun en büyük örneklerinden biri, fenomen olarak anılan kişilerin paylaşımlarında mahrem alanlarını teşhir etmeleri ve bunun gençler arasında bir "trend" haline gelmesidir. Genç nesiller, beğeni ve takipçi kazanma uğruna sınırları zorlamakta, özel hayatlarını tamamen kamuoyuna açmaktadır. Bunun sonucunda, geleneksel aile yapısının zayıflaması ve mahremiyet kavramının içinin boşaltılması gibi olgular ortaya çıkmaktadır.

Toplumsal Normların Hızlı Değişimi ve Etkileri

Türkiye’de özellikle 2000’li yıllardan itibaren yaşanan hızlı değişim, bireylerin geleneksel ahlaki normlara bakış açısını da etkilemiştir. Bir zamanlar tabu olan konular, bugün rahatlıkla konuşulabilmekte ve hatta teşvik edilmektedir. Örneğin, televizyon programlarında ve dijital platformlarda mahremiyet sınırlarını aşan içeriklerin artması, toplumun bu tür içeriklere olan duyarlılığını da azaltmaktadır.

Ayrıca, dijital medya platformlarının özgürlüğü teşvik eden yapısı, bireylerin etik sınırları göz ardı etmesine neden olabilmektedir. Örneğin, Türkiye'de yayınlanan bazı realite şovlar ve magazin programları, toplumun değer yargılarını doğrudan etkileyerek mahremiyetin ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Bu tür programlar, bireylerin özel hayatlarını kamuya açmalarını teşvik ederek, geleneksel aile yapısına ve toplumsal değerlere zarar verebilmektedir.

Özgürlük ve Toplumsal Sorumluluk Dengesi

Toplumun huzur içinde varlığını sürdürebilmesi için özgürlüklerin sorumlulukla dengelenmesi gerekir. Kimi bireyler, özgürlük adı altında başkalarını rahatsız edebilecek tavırlar sergileyebilirken, kimi bireyler de toplumsal baskılar nedeniyle özgürlüklerinden feragat edebilir. Burada önemli olan, bireyin kendi özgürlüğünü kullanırken, toplumsal dengeyi nasıl sağladığıdır.

Örneğin, Japonya gibi bazı toplumlarda bireylerin toplumsal düzeni bozabilecek giyim tarzlarından kaçınmaları beklenirken, ABD gibi bireysel hak ve özgürlüklerin ön planda olduğu toplumlarda bireyler kıyafet seçiminde çok daha serbesttir. Ancak her iki toplumda da bireylerin birbirine karşı saygılı olması, toplumsal huzurun korunması açısından önem taşımaktadır.

Sonuç olarak, bireysel özgürlükler ve toplumsal normlar arasındaki ilişki karmaşıktır ve sürekli olarak değişime açıktır. Giyim ve beden algısı, bireyin kendini ifade etme biçimi olabilirken, toplumsal düzeni de doğrudan etkileyebilir. Türkiye özelinde ele alındığında, sosyal medya ve küreselleşmenin etkisiyle mahremiyet kavramının giderek değiştiği ve bireylerin özel hayatlarını kamuya açmalarının normalleştiği gözlemlenmektedir.

Bu süreçte önemli olan, herkesin kendini ifade ederken aynı zamanda toplumsal sorumluluklarını da göz önünde bulundurmasıdır. Özgürlük ve sorumluluk arasındaki denge, daha sağlıklı ve uyumlu bir toplumun inşası için hayati bir unsurdur. Mahremiyetin korunması ve bireysel özgürlüklerin etik çerçevede değerlendirilmesi, gelecekte toplumların daha bilinçli hareket etmesini sağlayacaktır.

Bahadır Hataylı/2025/Sancaktepe/İST